Nieuwe franchisewet: dit moet je erover weten

De nieuwe franchisewet verplicht franchisegevers om het precontractueel informatiedocument (PID) aan te passen. Zoals bekend dient het PID te worden voorgelegd aan de franchisenemer of kandidaat-franchisenemer één maand vóór het ondertekenen van het contract.

Meester Segers: “Belangrijk om te vermelden hierbij is dat het niet enkel over contracten met nieuwe franchisenemers gaat, maar ook over hernieuwde contracten met huidige franchisenemers. Dus als je al twintig jaar een winkel uitbaat, moet je bij de vernieuwing van je contract dit document ook nog krijgen vóór je het ondertekent.” 

Het PID geeft een antwoord op vragen zoals: “Wie is er verantwoordelijk voor het respecteren van GDPR? Hoe en in welke mate is e-commerce toegelaten?” Bovendien worden alle belangrijke economische en financiële gegevens erin opgelijst zoals de financiële gezondheid van de franchisegever, de expansieplannen in het handelsgebied, de kennis over de plannen van concurrerende merken, enzovoort.  

In het nieuwe PID zal nu ook een exploitatiebegroting voor de eerste drie jaar na ondertekening van het contract moeten worden medegedeeld. Dat houdt onder meer in: de verwachte omzet, brutomarge, huur, kosten voor afvalophaling, onderhoud, energie, fees, publiciteitskosten, verzekeringen, transportkosten en zoveel meer.

Meester Segers: “Het is de bedoeling dat je als (kandidaat-) franchisenemer het volledige financiële plaatje kent vóór je het contract tekent, en dat je dus een inschatting van het nettoresultaat hebt, zonder dat er natuurlijk een garantie is op een bepaalde marge of omzet.” 

Naast het vernieuwde PID zijn er nóg wijzigingen in de franchisewet het vermelden waard, meer bepaald wat de aansprakelijkheid van franchisegevers betreft. Sinds 2020 is er al een zogenaamde b2b-wet die een algemeen kader geeft, van toepassing op alle soorten contracten tussen ondernemers.

Dankzij de belangenbehartiging van Buurtsuper.be is er nu de éérste (en voorlopig enige) sectorspecifieke reglementering van toepassing op de supermarktsector. Het gaat om een achttal extra clausules die als onrechtmatig worden aanzien. Meester Segers haalt er enkele cruciale aan. 

“Als supermarkt krijg je regelmatig te maken met leveringsproblemen. De franchisegever geeft aan dat om reden x of y een bepaald product niet op het afgesproken moment leverbaar is. In het contract met de franchisegever staat dan meestal dat die zelf niet aansprakelijk is en geen schadevergoeding moet betalen bij leveringsproblemen door overmacht.

Bovendien mág je als supermarktuitbater volgens dat contract dan niet zomaar je producten bij een andere leverancier bestellen, omdat dit financiële gevolgen zou hebben (korting bij aankoop in bulk valt weg, e.d.). Die zogenaamde ‘overmacht’ blijkt in realiteit vaak een IT-probleem, staking of issue met een derde partij waarvoor de franchisegever zou moeten instaan. Maar het is dus wel de franchisenemer die met lege handen achterblijft en zijn klanten niet het beloofde aanbod kan geven.  

Wel, precies om dit soort situaties te vermijden en franchisenemers meer zekerheid te geven, is er een nieuwe clausule die bepaalt dat een franchisegever zich niet kan ontheffen van zijn verantwoordelijkheid om onder normale omstandigheden de aangesloten ondernemers correct en tijdig te beleveren. Bovendien stelt een ander beding dat zelfs bij wettige overmacht, de aangesloten franchisenemers het recht hebben op zich elders te bevoorraden, zonder dat ze daar nadien een direct of indirect nadeel mogen van ondervinden.” 

“In de franchisewereld eisen de meeste franchisegevers een voorkooprecht. Dat betekent dat wanneer je als franchisenemer beslist om je winkel te verkopen, de franchisegever het eerste recht krijgt om je zaak te kopen. En dit omdat vele merken de winkels binnen hun netwerk willen houden. Klinkt logisch. Een nadeel was echter dat franchisenemers dan hun zaak moesten verkopen aan een zeer lage prijs."

"Ook hierover is nu een nieuwe clausule opgesteld. Voortaan moet de prijs die de franchisegever biedt marktconform zijn. Er moet dus bekeken worden hoeveel gelijkaardige handelszaken in het handelsgebied waard zijn, hoeveel concurrenten zouden bieden voor de winkel enzovoort.” 

“Ook in het voordeel van de franchisenemer is de nieuwe clausule omtrent promoties. Vaak leggen franchisegevers een promotie op aan de franchisenemers. Bijvoorbeeld: ‘Wasverzachter: 1+1 gratis’. Dergelijke promotie is dan mogelijk omdat ook de inkoopprijs tijdelijk gehalveerd is. In de praktijk blijkt dat ook hier leveringsproblemen en dergelijke voor een financieel nadeel kunnen zorgen."

"Als je in de week dat je die promotie moet aanbieden géén levering kan krijgen voor dat product aan die verlaagde prijs, moet je die promotie toch nog aanbieden aan je klanten. Dat is natuurlijk niet fair. Om die reden is de franchisegever voortaan verplicht om minstens de helft van de promotiekosten te betalen.”