Een effectief hulpmiddel in de strijd tegen zwerfvuil? Klanten en bezoekers die afval op je parking gooien persoonlijk aanspreken. Vind je dat een drempel? Deze handige tips zetten je al een heel eind op weg.
1. Keep calm en bewaar je zelfbeheersing
Een boze reactie lokt een nieuwe boze reactie uit. En dat kan aardig escaleren. Een verhitte discussie wil je natuurlijk vermijden. Geef de vuilmaker geen aanleiding om in de verdediging te gaan, of op te stappen.
Doe het bijvoorbeeld zo: blijf beleefd en benader mensen vanuit een positieve overtuiging. Geloof in de onschuld van de ander. Misschien handelde hij of zij wel uit verstrooid-heid en wil de persoon in kwestie dit zeker goedmaken.
2. Spreek mensen verbindend aan
Verbindend communiceren vertrekt uit gelijkwaardigheid. Je zegt zonder verwijten wat je stoort en wat je wil. Omdat je ook luistert met inlevingsvermogen, toon je respect voor de mening en wensen van de ander. Mensen worden hierdoor aangezet tot samenwerking.
Doe het bijvoorbeeld zo: benoem feiten (ik zie je dit doen …), zonder oordeel, opwinding of verwijt. Zeg welk gevoel jij bij de situatie hebt, vertel wat jouw intentie is en wat je graag zou willen. En ook: vraag om medewerking.
3. Toon waardering
In de strijd tegen zwerfvuil hebben we bondgenoten nodig. Vergeet niet dat de meeste mensen het goed bedoelen en wél moeite doen om het proper te houden. Laat blijken dat ze hiervoor gewaardeerd worden.
Doe het bijvoorbeeld zo: ‘betrapte’ je iemand die afval netjes meeneemt of in een vuilnisbak deponeert? Geef deze weldoener dan een brede glimlach en een thumbs up!
4. Wees empathisch en constructief
Soms doen mensen wel degelijk moeite om zwerfvuil te vermijden, maar op de verkeerde manier. Door hun peuk of hondenpoepzakje bijvoorbeeld in een rioolput te gooien. Een compliment voor elke goedbedoelde inspanning is dus altijd een leuke opener, maar vraag hen daarna of je een extra tip mag geven.
Doe het bijvoorbeeld zo: onderbouw duidelijk waarom hun manier van opruimen nóg beter kan. Bijvoorbeeld: “Peuken en poepzakjes komen beter niet in het regenwater terecht, je kan beter ...”
5. Praat over zwerfvuil niet over de vervuiler
Mensen willen niet terechtgewezen worden. Zeg dus niets over waarden of gedrag. Vermijd het woord ‘respect’, zeg ook liever niet dat dit echt not done is of dat de persoon in kwestie maar beter ‘een voorbeeldfunctie kan aannemen aangezien hij volwassen is’.
Doe het bijvoorbeeld zo: zeg liever waarom je rondzwervend vuil zo erg vindt. Omdat het afval ongedierte aantrekt, omdat het gevaarlijk is, omdat het er niet uitziet.
6. Hou - letterlijk - een beetje afstand
Social distancing is nog steeds de norm, zeker wanneer je een onbekende aanspreekt. Hou dus afstand, zowel letterlijk als spreekwoordelijk. Ook los van de coronamaatregelen vindt niemand het fijn om vijf centimeter voor het gezicht een opmerking naar zich toe geslingerd te krijgen.
Doe het bijvoorbeeld zo: houd minstens anderhalve meter afstand. Komt de ander te dichtbij, ga dan met één voet een stapje achteruit. Maak het ook niet té persoonlijk en vermijd dus vragen als “doe je dit thuis ook?” Want daarmee geraak je geen stap verder.
7. Praat uit persoonlijke motivatie, niet als bewaker
Je bent gewoon een burger, geen ordehandhaver. Beroep je dus niet op reglementen en gedraag je niet als de afvalpolitie. Ga dus niet dreigen met GAS-boetes en regeltjes uit de Belgische grondwet.
Doe het bijvoorbeeld zo: spreek mensen aan uit jouw persoonlijke motivatie (ik zie dat je …, ik vind zelf dat zwerfvuil …).
Nog een laatste tip
Als je het goed aanpakt, staat de meerderheid van de mensen open voor feedback. Het is natuurlijk onmogelijk te voorspellen hoe mensen reageren als ze op hun gedrag worden aangesproken. Voelt de situatie niet goed aan? Doe het dan niet! We willen uiteraard niemand in een onveilige situatie brengen.