Persinterview CEO Delhaize na verkoop

Piesvaux blikt tevreden terug tijdens zijn persgesprek, anderhalf jaar na de woelige periode in maart 2023. Vakbonden vreesden voor de soepelere arbeids- en loonvoorwaarden die van toepassing zijn op de zelfstandige kleinhandel en de mogelijkheid dat ook andere supermarktgroepen een gelijkaardige verzelfstandiging van het winkelpark zouden doorvoeren.

Er volgde een grimmige periode van stakingen, blokkades en sociale onrust. Daarnaast maakte Delhaize bekend dat ze, naar aanleiding van de verzelfstandiging van de 128 eigen winkels, nieuwe franchisecontracten zou opleggen aan alle aangeslotenen. Buurtsuper.be stelde een expertenteam ter beschikking om kandidaat-overnemers te begeleiden bij hun onderhandelingen met Delhaize. Tegelijkertijd vonden verschillende vergaderingen plaats tussen Buurtsuper.be en de centrale over de nieuwe contracten.

Op tien winkels na zijn alle 128 winkels nu omgevormd. Volgens Piesvaux is de omzet In de winkels, die één jaar geleden zijn overgenomen door zelfstandigen, met dubbele cijfers gegroeid en is het marktaandeel van Delhaize gestegen naar 23 procent, het hoogste in vijf jaar.

Opvallend is zijn stelling dat de zelfstandige partners “(..) in staat moeten zijn om minimale winstmarges tussen 1 en 2,5 procent te halen, wat meer is dan het gemiddelde in onze sector”, aldus Piesvaux.

Luc Ardies van Buurtsuper.be hierover: “Het verschil tussen de 1 en 2,5% die Delhaize vooropstelt vind ik veel te groot om na de hele operatie van een succes te kunnen spreken. De gemiddelde nettowinst na belastingen voor ketens met een groot winkelpark bedraagt momenteel zo’n 1,5%. Maar voor zelfstandige ondernemers is dat volstrekt ontoereikend om ‘future proof’ te blijven. Daar lijkt me eerder de 2 à 2,5% noodzakelijk.” 

Volgens Piesvaux is het succes te danken aan het ondernemerschap van de zelfstandige uitbaters. “Ze hebben gewerkt op het assortiment, maar ook op de service. Er zijn in die winkels afdelingen bijgekomen, zoals een slagerij. Ook de openingen op zondag - vandaag geldt dat voor 80 procent van de verzelfstandigde winkels, en we evolueren naar 90 procent - hebben een pak extra omzet gecreëerd.”

Piesvaux maalt er niet om dat heel wat winkels onder de boekwaarde zijn verkocht - over de jaren 2022, 2023 en 2024 is sprake van 470 miljoen euro aan waardeverminderingen. Delhaize betaalde honderden miljoenen voor zijn transitie. Piesvaux: “Dat is de prijs die we moesten betalen voor de transformatie. Het was ook nooit een puur financiële operatie waarbij we onze activa tegen de hoogste prijs wilden verkopen. Wel wilden we de beste ondernemers aan het hoofd van de winkels. Doordat er 400 gegadigden waren voor 128 winkels konden we kritisch zijn in onze selectie.”

Buurtsuper.be is tevreden dat de kandidaat-overnemers uiteindelijk, na soms moeizame individuele onderhandelingen, door Delhaize financieel tegemoet zijn gekomen op de overnamevoorwaarden. Minstens even belangrijk zijn de aanpassingen die Delhaize deed op de initieel voorgestelde franchisecontracten.

Buurtsuper.be heeft ook gedaan gekregen dat de inmiddels uittredende regering een ‘franchisewet’ heeft uitgevaardigd, die alle zelfstandige supermarkten die actief zijn onder franchise, op belangrijke principes beschermt. Het bewuste Koninklijk Besluit is historisch te noemen aangezien het de enige is in Europa die bescherming biedt tijdens en na de samenwerking.

Luc Ardies van Buurtsuper.be hierover: “Er blijven ons inziens nog heel wat bepalingen in de nieuwe Delhaize-contracten staan die onverteerbaar zijn voor zelfstandige ondernemers. Delhaize moet begrijpen dat om hun lokale verankering voluit te kunnen uitspelen, de franchisenemers een grotere commerciële vrijheid moeten kunnen genieten. Een klant in West-Vlaanderen heeft andere noden dan één in Limburg. De Antwerpse Kempen hebben een ander prijsbeleid nodig dan pakweg Borgerhout, Merksem of Deurne."

"Maar een eerste stap is dat Delhaize nu zijn contracten aanpast aan de nieuwe wetgeving. Dan hopen we, samen met de andere franchiseformules, tot een vergelijk te kunnen komen teneinde op een vrijwillige sectorafspraken te kunnen komen. Lukt dat niet, dan gaan we verder met ons lobbywerk om op basis van het nieuwe KB bijkomende beschermingsmaatregelen te verkrijgen.”

Ondertussen is het vroegere werkgeversfront gebroken doordat Colruyt de arbeidsstelsels in de detailhandel wil wijzigen. Nu Delhaize vrijwel rond is met zijn mammoetoperatie, de verzelfstandiging van zijn 128 grote supermarkten, wacht een andere opgave: de discussie over de verschillen in de loonstelsels voor zelfstandigen versus de winkels in eigen beheer.

Colruyt, Lidl en Aldi baten zelf hun supermarkten uit. De winkelverantwoordelijke staat op de loonlijst van het bedrijf. Winkels die door zelfstandigen worden gerund, genieten meer arbeidsflexibiliteit en de loonkosten zijn er iets lager. De werkweek is er in principe ook anderhalf uur langer. Vooral de toeslagen voor werken op zon- en feestdagen zijn er minder drastisch. Bij de eigen winkels van ketens kunnen die oplopen tot het drievoudige van een gewone werkdag.

Colruyt, Aldi en Lidl, die dan dicht zijn, zien dat met lede ogen aan. Aldi poogde in het verleden tevergeefs afspraken met de vakbonden te maken om de vestigingen aan de kust op zondag open te houden, maar slaagde daar niet in. Colruyt vindt de verschillen in loonstelsels tussen de zelfstandige en geïntegreerde winkels artificieel en wil dat die beter op elkaar afgestemd worden. Dat moet via overleg binnen de sector gebeuren.

Het brengt onder meer de sectorfederatie Comeos in een lastig parket. Zowel Colruyt als Delhaize is lid van Comeos en rekent op de federatie om hun standpunt te verdedigen. Maar het verkleinen of zelfs doen verdwijnen van die verschillen in arbeidsvoorwaarden, zou de logica van de hele Delhaize-operatie deels onderuit halen, vindt de ceo van Delhaize, Xavier Piesvaux.  

De Tijd noteert hierover zijn reactie: “Ik begrijp de houding van Colruyt niet, en ga er al zeker niet mee akkoord. De verschillende afspraken in de paritaire comités houden alleen rekening met de flexibiliteit die het zelfstandig winkelconcept nodig heeft om goed te functioneren”, aldus Piesvaux.

Luc Ardies van Buurtsuper.be hierover: “Colruyt pleit voor een zogenaamd ‘gelijk speelveld’. Maar een gelijk speelveld creëer je niet als je dezelfde arbeids- en loonvoorwaarden oplegt aan (multi)nationals met een winst van 1 miljard, als familiebedrijven die, zelfs met meerdere winkels, er amper in slagen om één miljoen te realiseren. De impact van de loonkosten op de nettowinst is dermate dat een verhoging van 10% de meeste zelfstandige supermarken verlieslatend maakt.”

Piesvaux zegt tevreden te zijn over de positionering van Delhaize in de markt. Maar De Tijd stelt in zijn artikel vast dat sommige marketingexperts kritisch zijn over de campagnes. Vraag is of Delhaize niet meer de nadruk moet leggen op kwaliteit en verscheidenheid in plaats van op 'deals'.

Een andere vraag hierover is of zelfstandigen de eigen supermarkt niet veel meer naar eigen inzicht zullen uitbaten en minder volgens de plannen op het Brusselse hoofdkantoor. Daar wil men meer synergieën creëren met Albert Heijn en Bol.com, beide ook onderdeel van het Nederlandse Ahold, dat sinds 2015 Delhaize in handen heeft. “We gaan meer samen inkopen, maar op de kwaliteit van onze producten gaan we niet toegeven”, zegt Piesvaux.

In Het Laatste Nieuws komt ook de relatie met de leveranciers aan bod. Piesvaux: “We zijn nog nooit zo concurrentieel geweest op het vlak van onze prijzen als nu. Binnenkort beginnen de onderhandelingen met leveranciers over de prijzen van volgend jaar. De prijzen van verschillende grondstoffen zijn gezakt, dus dan moeten ook leveranciers hun prijzen doen zakken. En dus is het niet uit te sluiten dat er net als in het verleden lege rekken zullen opduiken, een manier om de producenten onder druk te zetten. Of het opnieuw zover komt, is een hypothetische vraag. We hebben geen glazen bol, maar laat het duidelijk zijn dat we conflicten het liefst vermijden.”