Aardappel blijft nummer één

Het thuisverbruik van verse aardappelen zakte in 2024 met 3%, tot gemiddeld 18 kg per persoon. Deze cijfers bevestigen de daling op lange termijn. Belgen kopen wel nog steeds massaal aardappelen (92% van de gezinnen), maar het volume per aankoop wordt steeds kleiner. Waar een gezin in 2016 gemiddeld nog 3,8 kg kocht per winkelbezoek, is dat vandaag nog slechts 3,1 kg. Dankzij hogere prijzen steeg de totale besteding aan verse aardappelen wel met 10%, tot 329 miljoen euro. 

Tegenover de daling bij verse aardappelen staan de verwerkte aardappelproducten, die steeds populairder worden. Zowel vers verwerkte varianten (krieltjes, schijfjes, voorgesneden frietjes …) als diepgevroren aardappelen, zoals frieten en kroketten, zitten in de lift. Zowel kg per capita als aantal kopende gezinnen vertoont een stijgende trend.

Consumenten lijken bereid te zijn meer te betalen voor gebruiksgemak. Vooral alleenstaanden en oudere consumenten grijpen sneller naar deze kant-en-klare oplossingen terwijl gezinnen diepvriesfrieten trouw blijven. 

Ook de verpakkingen en aankoopkanalen schuiven. De klassieke zak van 5 kg blijft terrein verliezen. Dit ten voordele van kleinere verpakkingen, maar ook – en dat is opvallend – van verpakkingen groter dan 5 kg. Daarnaast winnen ook losse aardappelen aan belang. Deze aardappelen vertegenwoordigen inmiddels 13% van het volume.  

Grote supermarkten zijn het belangrijkste aankoopkanaal voor verse aardappelen, goed voor bijna de helft van de aankopen. Hard discounters stabiliseren rond 27%, terwijl buurtsupers al enkele jaren een aandeel van 8% vasthouden. De aankoop van aardappelen rechtstreeks van bij de boer is goed voor 6% van de aankopen. 

Opvallend is ook het verschil tussen generaties. Bij 55- tot 74-jarigen nemen aardappelen 66% van de maaltijdbegeleiders in, terwijl dat bij 18- tot 34-jarigen nog 51% is. Jongeren kiezen vaker voor alternatieven zoals pasta, wraps of pizza. Ook culturele achtergrond en opleidingsniveau spelen een rol: mensen met buitenlandse roots en hogeropgeleiden eten minder vaak gekookte aardappelen. 

Opvallend in 2024 is dat de dalende trend in zelfbereide maaltijden tot stilstand kwam. Na jaren van groei in takeaway en kant-en-klare maaltijden, werd opnieuw 71% van de warme maaltijden thuis bereid. Voor aardappelen betekent dit dat ze gemiddeld 3 à 4 keer per week op tafel komen. Dat is minder dan vroeger, maar nog altijd meer dan pasta of rijst. 

De aardappel heeft bovendien een sterk imago: lokaal, voedzaam, veelzijdig en vertrouwd. Toch spelen enkele factoren hem parten. Variatie en internationale keuken krijgen meer aandacht, en de bereiding van verse aardappelen vraagt tijd. Ook leeft bij sommige consumenten nog steeds de misvatting dat aardappelen niet goed passen in een koolhydraatarm dieet, waardoor ze er minder vaak voor kiezen. 

De aardappel blijft de koning van de Belgische tafel, maar de troon wankelt. Convenience en variatie winnen terrein, en vooral jongere generaties kijken verder dan de klassieke gekookte aardappel. Voor buurtsupers biedt dit kansen: inspelen op kleinere verpakkingen, een goed aanbod in koelvers en diepvries en inspiratie rond variatie kan helpen om de aardappel relevant te houden voor alle leeftijden. 

Bronnen:  

GfK Belgium in opdracht van VLAM op basis van aankopen van 6.000 Belgische gezinnen 
Consumptietracker van VLAM uitgevoerd door iVox bij 7.300 Belgen tussen 18 en 75 jaar
Aardappeltracking van VLAM uitgevoerd door iVox bij 1.000 Vlamingen tussen 18 en 64 jaar