"Tekort aan F-gassen zal wetgeving inhalen"

Vanaf 2030 mogen gerecycleerde of geregene-reerde F-gassen met een GWP* groter dan 2.500 niet meer worden gebruikt in koel-, airco- en warmtepompapparatuur. Ondernemers zijn zich hiervan te weinig bewust volgens onze gesprekspartners. Of ze beslissen om de investering in een nieuwe installatie nog even voor zich uit te schuiven.

Edwin Ernste, directeur van Refbuster, legt uit waarom dat geen goed idee is: “Sinds 2015 worden F-gassen langzaamaan afgebouwd. Het gevolg is dat er nu al een schaarste aan synthetische gassen is ontstaan. En dat prijzen – want die zijn een gevolg van vraag en aanbod – stevig stijgen.” 

Marius van der Linden, directeur verkoop van Carrier Commercial Refrigeration, legt uit welke concrete gevolgen dit heeft: “Wij kopen de koelgassen wel aan, maar mogen deze maar beperkt stockeren. Daardoor zijn we in geval van ernstige lekkages aangewezen op externe voorraaddepots verspreid over het land."

"Door de schaarse kan het zijn dat sommige depots op bepaalde momenten geen gas meer hebben. Dus de vanzelfsprekendheid dat je over je koudemiddel voor je winkel kan beschikken wanneer het nodig is, die is er niet meer.”

Bert van Wezel, manager techniek en innovatie bij Carrier vult aan: “Er zijn nog heel veel koelinstallaties, zeker in Belgische supermarkten, die op traditionele koelmiddelen zoals R404A of R507 werken. Dat zijn koelgassen met een GWP van tot wel 4.000. Die installaties mag je nu nog bijvullen, maar enkel met gerecycleerd of geregenereerd koelgas. Dat begint sowieso schaars te worden. En vanaf 2030 mag dat zelfs niet meer. Je installatie zal dan gewoon niet meer hersteld worden.”

Ook minder bekend zijn de beperkingen op koudemiddelen die zo’n tien jaar geleden hun intrede deden, zoals R410A en de vervangers van de hierboven genoemde koudemiddelen R448/R449. Deze hebben weliswaar een lagere GWP-waarde, ze vinden nauwelijks hun weg naar de recyclagedepots. Omdat de productie en invoer van deze synthetische koudemiddelen onderhevig zijn aan een door de Europese wetgeving vastgelegd quotum, is hun beschikbaarheid nog meer beperkt.   

“Je mag met andere woorden dan wel nog een installatie op synthetische koelmiddelen hebben, maar als het misloopt, sta je voor  een voldongen feit. Je koeling valt uit en zal ook niet meer aangaan”, vult Marius aan. Refbuster ziet trouwens ook dat reserve-onderdelen van installaties die werken op F-gassen steeds moeilijker verkrijgbaar zijn. De markt zal de wetgeving dus bij wijze van spreken hoe dan ook inhalen.

Wat kunnen ondernemers die nu nog een dergelijke koelinstallatie hebben dan doen? “In de eerste plaats je installatie voldoende laten controleren – en dan bedoel ik meer dan het wettelijke minimum – zodat je het lekken van je koudemiddel tot het minimum kan beperken”, antwoordt Semih Yilmaz, servicemanager bij CCR.

“Maar daarnaast raden we ook aan om te anticiperen, zodat je de regie behoudt over het moment van omschakeling. Het risico is dat je in een situatie belandt waarbij je geen keuze meer hebt. Dat de wetgever je vier of vijf maanden geeft om je aan te passen. Of dat wij je noodgedwongen moeten vertellen dat er gewoon geen depot meer in de buurt is dat het nodige gas op voorraad heeft. En dan heb ik het nog niet over het prijskaartje waar je op dat moment mee geconfronteerd zult worden. Zorg dus dat je een plan hebt.” 

Marius trekt het ruimer: “Het gaat uiteindelijk ook om het volledige winkelbeeld. De investering in een nieuwe installatie is misschien hoog, maar je haalt het er wel uit. Niet enkel met de energie die je bespaart, maar ook met het milieuvriendelijke en moderne imago dat je creëert en meegeeft aan je klanten en medewerkers.” 

Gelukkig is er ook goed nieuws. De prijzen voor CO2-installaties – het duurzame alternatief voor syntheti-sche koelmiddelen – zijn behoorlijk gedaald. De zogenaamde stekkerklare toestellen werken met propaan, een natuurlijk koelmiddel. En je kan opteren voor een duale aanpak.

“Dan koppelen wij een deel van je installatie af en vervangen die door een compacte CO2-installatie, inclusief de benodigde nieuwe meubelen. Een gedeelte van de winkel blijft dan nog op het bestaande koelmiddel functioneren, maar zo trek je alvast een lijn richting de toekomst”, vertelt Marius. 

“Je moet als ondernemer echt naar de lange termijn kijken en naar de totale investerings- en operationele kosten over de gehele levensduur (TCO). Hoe lastig dat ook is”, besluit Edwin. “Een CO2-installatie gaat over het algemeen wat langer mee. En als je de installatie juist afgesteld hebt, bijvoorbeeld met warmteterugwinning, kan het zomaar zijn dat die installatie sneller terugverdiend is dan een synthetische.” 

Ook Marius besluit: “We gaan altijd eerst in gesprek met de ondernemer: wat zijn de plannen op korte en lange termijn met de winkel? Dan komen alle scenario’s op tafel, afhankelijk van het ondernemersplan en het budget. Vergeet trouwens niet dat, zelfs als je van plan bent om je winkel over te laten, het toch nog interessant is om te investeren. Omdat de restwaarde van een winkel met een moderne installatie aanzienlijk hoger is.” 

* GWP staat voor Global Warming Potential: een maatstaf die het opwarmingsvermogen van een broeikasgas aangeeft vergeleken met dat van koolstofdioxide (CO2 ). De GWP-waarde geeft dus weer hoe groot het negatief effect van een stof is op de opwarming van de aarde.