Eindelijk Europees akkoord over prijsplafond gas

De Europese ministers van Energie sloten maandag een politiek akkoord over de invoering van een marktcorrectiemechanisme voor de groothandel in gas. Dat prijsplafond moet buitensporig volatiele prijzen voor gas voorkomen, zoals in de tweede helft van augustus, en onbetaalbare facturen voor gezinnen en bedrijven. België en een groep van samen 15 EU-lidstaten dringen al maanden aan op een prijsplafond.

Concreet kunnen vanaf 15 februari geen maand-, kwartaal- of jaarcontracten op de Europese gasbeurs TTF gesloten worden als de prijs gedurende minstens drie dagen hoger is dan 180 euro per megawattuur. Vanaf eind maart wordt dat prijsmechanisme uitgebreid naar alle Europese gashubs. Die 180 euro is een minimumvloer.

Een bijkomende voorwaarde is dat de prijs 35 euro per mega-wattuur hoger ligt dan de internationale marktprijzen voor vloeibaar gas. Als die lng-prijzen stijgen naar 180 euro per megawattuur, komt het Europese prijsplafond op 215 euro te liggen. Het plafond blijft twintig dagen van kracht of tot de gasprijs onder 180 euro per megawattuur zakt.

De impact van dit historische akkoord wordt de komende maanden getest op ongewenste nevenwerkingen. Nederland en Duitsland vrezen dat een prijsplafond de bevoorradingszekerheid in het gedrang brengt en een verkeerde prikkel is voor de zo noodzakelijke energiebesparing en het omschakelen naar hernieuwbare energie. Strenge clausules in de tekst leiden tot een deactivering van het prijsplafond als een van die risico’s bewaarheid wordt.

De Europese Commissie berekende dat dit plafond in augustus en september alles samen 58 dagen zou hebben gefunctioneerd. Het extreem hoge prijsplafond van 275 euro dat de Europese Commissie eerder had voorgesteld, zou nooit geactiveerd zijn.

Het effect van de invoering van het prijsplafond liet niet lang op zich wachten. Het belangrijke TTF-contract in Nederland daalde maandag prompt met 8% naar 107 euro per megawattuur. Dat is nog altijd meer dan de 69 euro per megawattuur van eind 2021, maar driemaal lager dan de prijspiek van 340 euro in augustus.

De verordening treedt in werking op 1 februari 2023. Het plafond kan twee weken later ingezet worden, maar dat is nog niet zeker. Zo’n prijsplafond is immers een ingreep in de vrije werking van de gasmarkt. De Europese Commissie gaat met de EU-regulatoren van de energie- en financiële markten tegen 23 januari een impactanalyse maken. Een definitieve impactstudie komt er maar eind februari. Naast die vergunningen en het prijsplafond treedt vanaf februari ook wetgeving in werking die lidstaten verplicht tot zeker 15% gezamenlijke gasaankopen voor de reserves van volgende winter. 

Bron: De Tijd, di. 20 dec. 2022