Aantal foodspeciaalzaken daalt

Het aantal Vlaamse foodspeciaalzaken is de afgelopen 16 jaar tijd met 29% gedaald. Eind 2023 bedroeg dat aantal 7.326 (in 2008 waren er nog 10.296 winkels). De daling van het aantal winkels is vooral bij groente- en fruitzaken, bakkers, dieet- en reformwinkels, slagerijen en kaas- en viswinkels het grootst. Zij zagen hun aantal dalen met 30 tot meer dan 50%. 

“Vaak wordt er verwezen naar de concurrentie met supermarkten waar de consument efficiënt al zijn boodschappen onder één dak kan doen. Maar de achteruitgang heeft ook te maken met het gebrek aan een sense of urgency bij de zaakvoerders die zich onvoldoende aanpassen aan de manier waarop en de snelheid waarmee onze samenleving, de consument en de retail veranderen”, licht Luc Ardies toe.  

“Het containerbegrip ‘beleving’ wordt dan te pas en te onpas gebruikt om de kansen van fysieke winkels te duiden. Er is helaas geen alomvattende toverformule. Elk concept moet voor zichzelf een formule vinden om die ‘beleving’ in te vullen. One size doesn’t fit all, zegt professor Retail & Trade Marketing aan de Vlerick Business School Gino van Ossel hier ook over."

"Uiteraard heeft de lokale situatie (concurrentie, type consumenten …) een impact op het succes verhaal van een speciaalzaak. Maar dé bepalende factor is toch vooral de passie die de zaakvoerder uitstraalt.”  

Opvallend genoeg vormen bepaalde types van speciaalzaken de spreekwoordelijke uitzondering op de regel. Koffie- en theezaken (+88%!) en chocoladewinkels (+11%) zijn er als geen ander in geslaagd om het aantal winkels te verhogen. Maar er zijn ook groente- en fruitwinkels, slagerijen, bakkerijen … die succesvol blijven ondanks de algemene achteruitgang in hun sector. 

“Het vakkundige advies bij de koffie- of theekeuze heeft daar veel mee te maken”, vervolgt Luc Ardies. “En niet te vergeten het verhaal dat zaakvoerders en personeel bij het product brengen. Bovendien wordt het aanbod in dit soort zaken heel sterk uitgediept. Veel meer dan in de supermarkt. De klant voelt dus de behoefte om zich te laten leiden doorheen de verschillende variëteiten en herkomst van het product.” 

“Dit is een belangrijke meerwaarde en reden voor consumenten om zich over te geven aan het verhaal en de rol van de zaakvoerder als gids. Gelukkig is deze rol niet exclusief weggelegd voor koffie- en theezaken, maar kunnen tal van retailers zich hierdoor laten inspireren.”