Staking Delhaize wordt een zaak voor de Wetstraat

Er tekenen zich twee grote pistes af bij het zoeken naar een manier om uit de impasse te geraken bij Delhaize. Enerzijds zijn er de politieke initiatieven, met op kop een juridische bazooka van de Waalse PS en nog uit te werken initiatieven van de minister van Arbeid en Economie, Pierre-Yves Dermagne (PS).

De PS wil bij monde van Ahmed Laaouej en Chanelle Bonaventure de wet aanpassen, zodat ondernemers of ondernemingen die zich opsplitsen in meerdere kleinere entiteiten toch als één groep gezien worden. Dat maakt het dan mogelijk om er een vakbondsvertegenwoordiging te hebben en ­mogelijk ook de loons- en arbeidsvoorwaarden te verbeteren. Laaouej en Bonaventure hebben daartoe in het parlement een wetsvoorstel ingediend.

Hun initiatief gaat heel ver. Ze willen franchisenemers (zelfstandigen) én franchisegevers wettelijk laten beschouwen als onderdeel van eenzelfde technische bedrijfseenheid. Dat zou betekenen dat, als Delhaize zijn winkels verkoopt aan zelfstandigen, die toch nog altijd vanuit sociaal oogpunt beschouwd moeten worden als onderdeel van Delhaize. 

Minister Dermagne vindt dat Delhaize de geest van de wet­-Renault rond ­collectief ontslag moet toepassen en zegt dat zijn ­sociaal bemiddelaar klaarstaat. Hij vindt ook dat de gaten in de wetgeving dichtgereden moeten worden.

Anderzijds is er de beweging bij Colruyt, de grootste privéwerkgever van het land. Die is vragende partij om de loon- en arbeidsvoorwaarden in de handel beter op elkaar af te stemmen. Verschillende vakbondsvertegenwoordigers zien Colruyt in dit debat daardoor als een medestander om werkgevers aan te zetten tot actie in een dossier dat al jarenlang vastzit.

In het plan van Delhaize worden de 128 eigen winkels, die samen 9.200 werknemers tellen, apart verkocht. In de grote meerderheid van de gevallen zou de vakbond er verdwijnen. Vooral voor de grootste vakbond bij Delhaize, het socialistische BBTK-Setca, zou dat een enorme klap betekenen. Zo’n honderd vakbondsafgevaardigden zouden gewone werknemers worden, zonder rugdekking van de vakbond.

Tot ver buiten de sector van de zelfstandige supermarkten woedt al veel langer de discussie over wat als een technische bedrijfseenheid gezien moet worden. In de supermarktsector zijn er bovendien heel wat zelfstandigen die meerdere ­supermarkten uitbaten.

Elke winkel zit meestal in een aparte vennootschap, zodat er geen sociale verkiezingen georganiseerd moeten worden en een ­ondernemingsraad niet hoeft. Nu moeten de vakbonden soms via de arbeidsrechtbank bewijzen dat bepaalde vennootschappen één groter geheel vormen.

De discussie over de technische bedrijfseenheid is vooral relevant voor de vakbondswerking. De loon- en arbeidsvoorwaarden worden dan weer in eerste instantie in de paritaire comités vastgelegd. Zelfstandige supermarkten vallen onder een ander paritair comité, waarbij een langere werkweek, iets lagere lonen, minder premies en toeslagen en meer flexibiliteit gangbaar zijn. In de sector van detailhandel zijn er liefst vijf verschillende paritaire comités. 

Colruyt pleit nu voor een afbouw van de verschillen tussen die paritaire comités. Colruyt werkt vooral met eigen winkels, maar heeft met Spar ook een kleine tak zelfstandigen. De houding van Colruyt klinkt sommige vakbonden als muziek in de oren. Maar Unizo, de organisatie van zelfstandigen, zit niet te wachten op een optrekking van de loon- en arbeidsvoorwaarden in de zelfstandige winkels.

“Een op de zes supermarkten zit in financieel slechte papieren. Onze jaarlijkse balansanalyse wijst uit dat ook bij zelfstandigen de schuldgraad hoog is. Bovendien krijgen de fysieke winkels steeds meer concurrentie van e-commerce en leveranciers van maaltijden wat het toekomstplaatje complexer maakt. Hebben vakbonden liever dat de tewerkstelling verschuift van winkelbedienden naar maaltijdbezorgers?”, zegt Luc Ardies van Buurtsuper.be.

Comeos, dat vooral de grootdistributie vertegenwoordigt, lijkt dan weer verdeeld. Colruyt, als grootste lid, is voorstander van meer harmonisering, Delhaize en Carrefour zijn tegen. 

Zowel bij de liberale als de christelijke vakbond zien sommigen Colruyt als potentiële bondgenoot. Bij de socialistische vakbond zegt Jan De Weghe dat het dossier-Delhaize in de eerste plaats een sociaal dossier is. “Delhaize moet zijn plan intrekken of de wet-Renault toepassen en een sociaal plan onderhandelen.”

Bron: De Standaard - Pascal Dendooven