Ruim helft verzelfstandigde Delhaizes open op zondag

Drie maanden nadat de eerste van 128 Delhaize-supermarkten de deuren heeft heropend met een zelfstandige ondernemer als uitbater, worden de eerste veranderingen zichtbaar. In het oog springt dat het gros van de winkels de deuren op zondag opent. Toen Delhaize het roer zelf nog in handen had, waren de winkels die dag gesloten.

Van de 33 verzelfstandigde supermarkten openen er sinds het afgelopen weekend 16 de deuren op zondag. Nog eens vier zijn van plan dat binnenkort te doen. De Delhaize van Knokke begint er op 18 februari mee. Daarnaast openen vier Delhaizes in shoppingcenters sporadisch de deuren op zondag, op koopdagen georganiseerd door het winkel­centrum.

‘Negen winkels zullen niet openen op zondag, of zijn er nog niet uit’, zegt Delhaize-woordvoerder Roel Dekelver. ‘Hoeveel van de nog te verzelfstandigen supermarkten zullen openen op zondag is niet ­duidelijk. De beslissing is aan hun nieuwe uitbater.’

De zet moet meer klanten naar Delhaize-winkels lokken en de omzet doen toenemen. ‘Voor ons is het een evidentie dat we op zondag opengaan’, zegt Hadrien de Cartier, sinds twee maanden de uitbater van een Delhaize-supermarkt in de Brusselse gemeente Oudergem. ‘In een straal van 6 kilometer rond onze winkel zijn geen grote supermarkten open op zondag. Nu bieden wij onze ­klanten die extra service. De eerste reacties waren afgelopen week erg positief. Het heeft wat opstarttijd nodig, maar ik maak me sterk dat steeds meer klanten op zondag zullen langskomen.’

Als het gros van de grote Delhaizes binnenkort de deuren opent op zondag, kunnen andere supermarkten klanten verliezen. Zeker ketens die op zondag de deuren gesloten houden, zoals Colruyt, Lidl en Aldi.

Zondagsopeningen zijn in België minder ingeburgerd dan in heel wat andere Europese landen. In Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland zijn supermarkten haast standaard open op zondag. De winkels van Aldi en Lidl zijn er anders dan in België wel open. In die landen liggen de loonkosten lager en is de arbeidsflexibiliteit hoger.

Toch stijgt ook in ons land het aantal supermarkten dat op zondag de deuren opent. Maar bijna altijd gaat het om zelfstandige winkels als pakweg Carrefour Market, AD Delhaize en Proxy Delhaize. Zij ondervinden minder beperkingen dan de winkels die de ketens eigenhandig openhouden. Zelfstandigen betalen hun zondagswerkers een premie van enkele tientallen procenten, terwijl Delhaize het personeel van zijn ­geïntegreerde winkels drie keer het loon van tijdens de week moet ­uitkeren. Ook Aldi, Lidl en Colruyt moeten hun personeel meer betalen voor zondagswerk dan zelfstandige winkeliers.

Bovendien kunnen de zelfstandigen hun loonkosten verder drukken door een beroep te doen op uitzendkrachten, flexi-jobbers of jobstudenten. Ook dat is in de geïntegreerde winkels van Delhaize niet of maar beperkt mogelijk. De vakbonden waren gekant tegen flexibeler arbeidsregels, omdat ze vreesden dat die de sociale rechten van de vaste werknemers zouden uithollen. Herhaaldelijk braken stakingen uit toen Delhaize arbeidshervormingen wou invoeren, waarna de keten begin vorig jaar de vlucht vooruit nam en besliste al haar 128 eigen winkels over te hevelen naar zelfstandige winkeliers.

Nu ze zelfstandig zijn, blijkt het wel haalbaar om de grote Delhaizes te laten openen op zondag. ‘Wij werken op zondag alleen met studenten’, zegt De Cartier. ‘Ook mijn mede­vennoot en ikzelf draaien mee, maar vaste werknemers niet. Dat ligt nog wat gevoelig. Er zijn wel enkele werknemers die interesse tonen. Maar alles op zijn tijd.’

Hij geeft aan dat het zondagswerk financieel haalbaar moet zijn. Werknemers die in loondienst waren bij Delhaize behielden bij de overname door een zelfstandige hun loon- en arbeidsvoorwaarden, en dus ook de toeslagen van weleer.

Een andere zelfstandige uitbater, die niet met zijn naam in de krant wil, zegt te werken met zowel vaste werknemers als flexwerkers en jobstudenten. Er blijkt bij de vaste ploeg heel wat interesse om op zondag te werken. ‘In een aantal winkels zijn er zelfs meer gegadigden bij het vaste personeel dan er vraag is’, zegt Wilson Wellens, vakbondssecretaris bij de vakbond ACLVB. ‘Zondagswerk is voor sommige werknemers interessant, vanwege de premies en het feit dat ze in de week vrij kunnen nemen.’

Hij zegt dat zijn vakbond niet tegen zondagswerk is. ‘Toch niet als het vrijwillig is. Het personeel van Delhaize kan niet verplicht worden op zondag te werken. Dat leven de zelfstandigen voor zover wij weten na.’

De komende maanden zullen de zelfstandigen allicht nog meer veranderingen doorvoeren in hun winkels. ‘We zijn volop aan het bekijken wat we nog kunnen verbeteren aan de winkelinrichting en het aanbod’, zegt De Cartier. ‘Onze supermarkt bood al zo’n 20.000 producten aan en daar hebben we er 70 aan toegevoegd. Er moeten er nog meer volgen. We breidden het aanbod in onze bakkerij en in het snoeprayon uit met enkele lokale, Belgische merken.’

Bron: De Tijd - Jens Cardinaels