Paprika's uit de serres van Guido Quirijnen in Merksplas

Lokaal, lekker en gezond! Zo willen we de groenten op ons bord. Steeds vaker kiezen we dan ook voor groenten die bij ons geteeld worden. Lokaal betekent immers niet alleen minder transport, maar ook versere groenten in de winkel, recht van de akker. Zo is elke kool, sla, prei,… niet alleen op zijn best, maar weten we ook op welk veld of in welke serre ze geplant en geoogst werden. En door wie!

Veldwerk: paprika's uit de serres van Guido Quirijnen in Merksplas

Guido Quirijnen: "Mijn ouders waren tuinders en ze hebben zowat alles gekweekt zowel buiten als in serres: spruiten, sla, augurken, tomaten en tenslotte paprika's. Ik hielp graag mee, zag het vak helemaal zitten, ging naar de tuinbouwschool in Hoogstraten en volgde daarna een A1-opleiding in Geel. (lachend) Al had ik ook wel interesse in koken en kok worden... maar (brede lach) ik ben blij dat ik voor de tuinderij gekozen heb. Eenmaal afgestudeerd ben ik in 1998 op zoek gegaan naar een locatie om een eigen bedrijf te starten. Ik kon dit perceel kopen van een landbouwer en heb er 2 hectaren serres op gezet samen met kantoren en een loods. Mijn idee was er later nog eens twee hectaren bij te bouwen. Toen was 2 hectaren al heel groot en ik dacht als we naar 4 hectaren gaan, dan zal ik mijn pensioen wel halen (brede lach), ik was 23... "

Hij kijkt rondom zich. "Het is anders gelopen. In 2003 hebben we inderdaad 2 hectaren bijgebouwd, in 2007 nog eens 3 hectaren, in 2014 nog eens 1,6 hectaren en in 2015 nog eens 4 hectaren. Nu hebben we dus 12,6 hectaren en is ons perceel zo goed als volgebouwd. Voor paprika draait de investering rond het miljoen euro per hectare met alles erop en eraan. Ik koos voor paprikateelt omdat die me het meest aansprak, puur vanuit mijn gevoel. Vandaag zijn 4 à 5 hectaren wel het minimum om rendabel te kunnen werken. Voor blokpaprika moet je groot zijn, voor nicheproducten als puntpaprika's hoeft dat niet meteen." 

"We moeten concurreren tegen Spanje en dat wordt elk jaar wat lastiger. In de winter liggen we stil en worden de paprika’s ingevoerd uit Spanje, geen probleem, maar in het voor- en najaar overlappen we elkaar... (zucht) In Spanje worden ze onder plastiek geteeld en werken ze minder biologisch, meer chemisch. Daar hebben wij dus een voordeel, plus... we hebben een beter stuurbaar klimaat dan zij: het is immers makkelijker op te warmen dan af te koelen."

De teelt

We zijn doorgelopen naar de serre met de rode paprika's. Guido: "Geel, rood, oranje, allemaal beginnen ze groen, onrijp dus. De paprikazaadjes komt uit grote zaadhuizen. We zetten proeven en als we verbetering zien in de kwaliteit, houdbaarheid, smaak, productie,... passen we onze teelt aan."

Hij toont een mooie robuuste paprika: "Deze begint te kleuren, laat je hem een paar dagen hangen dan wordt hij donkerrood. Omdat paprika's narijpen oogsten we ze - naargelang de tijd van het jaar - minder of meer gekleurd. In de zomer rijpen ze sneller door dan in de herfst wanneer ze een dikkere pel hebben en de rijping trager gaat." 

"De teelt stopt in de winter. We planten begin december, dan is er weinig licht en groeien de planten langzaam, naargelang de dagen langer worden, worden onze plantjes ook groter en groter. We oogsten van begin maart tot eind oktober, begin november. Dan wordt alles uitgeruimd en proper gemaakt. Begin december gaan we opnieuw planten. De planten komen binnen in vierkante blokjes en worden op matten van substraat gezet waarop ze dan verder groeien. Vervolgens steken we er druppelpennetjes op, zodat de planten water en voedingsstoffen krijgen. Dan hangen we touwtjes, zodat elke plant met vier stengels hierlangs naar boven kan groeien." 

"In de oudste kas staan de planten nog op de grond, in alle andere staan ze van de grond zodat de werknemers altijd op de goeie hoogte kunnen staan en niet gebogen of krom. De stengel van een paprikaplant is houterig en zou breken mochten we de plant naar beneden laten zoals bij tomaten wordt gedaan. Om te telen moeten de arbeiders echt naar omhoog met een lift die door de paadjes rijdt. Ook de oogstkarren gaan mee omhoog. Niet vergeten... een paprikaplant groeit 1 centimeter per dag! We streven naar 30 kilo per vierkante meter. De productie van oranje paprika's is 10% minder, daar is de veredeling nog niet zo ver."

De serres

We zijn doorgelopen naar de meest recente serre. Het licht is er diffuus, de lucht niet te zien. Guido: "Deze kas heeft diffuus Albarinoglas. Dat zorgt voor een directe lichttransmissie van 96%, hemisferische lichttransmissie van 89% en haze-lichttransmissie van 14%. Beetje technisch maar het betekent een extra lichtwinst van bijna 10% wat meteen zorgt voor bijna 10% meer productie ten opzichte van standaardglas. Nu heeft ca. 5,6 ha van onze serres dergelijk glas." 

"Paprika’s hebben vooral warmte, geen zon of direct licht nodig, dan verbranden ze. Bovenin de serres hangen dan ook energieschermen waardoor we in warme dagen het licht extra kunnen temperen en in koudere dagen of 's nachts de warmte in de serre kunnen houden. Daardoor verbruiken we minder energie. Momenteel zijn de schermen dicht omdat er teveel instraling is voor de planten. En, de planten koelen ook de serre: haal je de planten eruit dan is het er tot 15 graden warmer!"

Paprika's zijn dorstige planten, waar komt het water vandaan? Guido (lachend): "Daar gaan we nu naartoe." Tussen de serres liggen twee grote vijvers omringd door een hoge dijk. Guido: "In deze waterbassins van 32.000 m³ stockeren we het regenwater. In heel droge periodes blijft putwater wel onmisbaar. Aan het water worden meststoffen toegevoegd tot de gewenste EC- en pH-waarde. We geven altijd 20 à 30% water teveel, zodat alle plantjes evenveel water krijgen en er geen zoutophoping ontstaat in de mat. Het niet door de planten opgenomen gedeelte van het toegevoegde water wordt opgevangen en na zuivering in een filter, opnieuw gebruikt.”

Ook hier wordt duidelijk heel ecologisch gewerkt. Guido: "Een wkk-installatie (warmtekrachtkoppeling, nvdr) levert, na verbranding van gas, zowel elektriciteit als de warmte en CO² die nodig is voor de groei van de paprika's.  Een 20% van de electriciteit die wij maken gebruiken we zelf, de overige 80% plaatsen we op het net. (lacht) Op die manier zijn we een beetje energieleverancier." 

Van het veld naar de veiling

Doorheen de serres rijden de oogstkarretjes op hun eentje van de plukrij naar de verwerkingsloods. Ook daar worden ze automatisch opgetild en voorzichtig uitgegoten in de grote witte verzamelbakken voor de veiling. Een al even automatisch rijdende en werkende heftruck brengt de volle bakken naar de laadplaats. Guido: "Het was een bewuste keuze het sorteren en verpakken over te laten aan de veiling waar alle parika's samenkomen onder het Flandria-label. Op de veiling wordt er gesorteerd in klasse 1 en klasse 2, die zijn krak hetzelfde van smaak, maar in klasse 2 komen alle paprika’s die er minder mooi uitzien of een brandvlek hebben. Door dit niet zelf te doen, kunnen we ons volledig concentreren op de productie. Deze paprika's worden morgen op de veiling verkocht en kunnen overmorgen in de winkel liggen." 

De toekomst

"(nadenkend) Als ik zie wat een afstand er is tussen hoe mijn ouders moesten werken en wij dat nu doen. Zij konden nauwelijks vakantie nemen, wij gelukkig wel. Natuurlijk heb ik personeel en een zaakvoerder waarop ik volkomen kan vertrouwen, maar er is ook de technologie. Ik kan via mijn telefoon alles zien: hoe warm het in de serre is, hoe ver de ramen openstaan, of is er nog voldoende  water is,… Er zijn alarmsignalen ingesteld en zo kan je over alles controle houden en toch vakantie nemen (brede lach)." 

PRAKTISCH

Weten
- Paprika's zijn de milde neefjes van de pikante pepers. Net als de tomaat en de aardappel komen ze oorspronkelijk uit Zuid-Amerika.  Zijn paprika's er in allerlei kleuren, ze beginnen allemaal als groentjes. In totaliteit zijn er negen kleuren paprika’s, maar er worden er maar vier op grote schaal geteeld: rood, geel, groen en oranje.

- Qua vorm zijn er twee soorten paprika’s: de blokpaprika en de puntpaprika. De blokpaprika is er in groen, rood, geel, oranje en zelfs paars. Van de oranjevariëteit wordt in Hongarije het fameuze paprikapoeder gemaakt. Een perfecte blokpaprika moet je mooi rechtop kunnen zetten.

Puntpaprika’s zijn langwerpig (tot 20 cm) en eindigen in een punt. Oorspronkelijk komen ze uit Turkije, maar ze worden in het hele middellandse zeegebied geteeld. Ze zijn zoeter van smaak en daardoor heel geschikt om rauw te eten. 

- Vergeet niet dat een paprika narijpt. Om die mooi van kleur in de winkel te krijgen, wordt hij 'bont' geoogst, als hij 90% gekleurd is.

Kopen
Wat ook de kleur is, paprika’s moeten mooi glanzen als je ze koopt en stevig aanvoelen. Een paprika met een velletje dat begint te rimpelen en slapjes aanvoelt, is al een hele poos geplukt. Guido is kategoriek: "Verrimpelde paprika’s in de winkel moesten ze verbieden. Ik zie het wel vaker en erger me eraan. Er zijn handelaars die de paprika’s stockeren, ze te lang in hun magazijn laten liggen en dat is niet goed. Leg schone producten in het groenteschap, dat trekt mensen aan en het is perfect mogelijk, wij telers doen er ons best voor."

Bewaren
Onder goede omstandigheden zijn paprika's tot twee weken na oogstdaum houdbaar. Leg ze in een plastiekzak in de koelkast, zo behouden ze beter hun vocht. Ook opengesneden paprika's draai je best in plastiekfolie.

In de keuken
- Gele en oranje paprika's zijn zacht van smaak, de rode is fruitig en de groene - onrijpe - heeft de scherpste smaak. Gele en oranje zjn lekker rauw, rode en groene verwerk je beter. 

- Paprika’s zijn allrounders in de keuken en hun prachtige kleuren geven aan gerechten meteen een zuiderse en zomerse toets. Allrounders want je eet ze koud in slaatjes, lekker opgevuld, gekonfijt of gegrild in tal van mediterrane gerechten. 

- Verwijder wel altijd de zaadlijst en – omdat ze soms maaglast kunnen veroorzaken – haal je er best ook de schil van zeker als je ze rauw gaat eten. Dit kan door de paprika's in hun geheel te blakeren in de oven , of – zeker als je ze rauw wil gebruiken, anders garen ze al een beetje – te schillen met een dunschiller.

Meer weten of zin in een lekker recept met paprika? Check https://www.lekkervanbijons.be/groenten/Flandria