Kwart kmo's stevent af op verliesjaar

Het politiek jaar start voor ondernemers onder een slecht gesternte. De kmo-barometer, de conjunctuurbarometer die Unizo driemaandelijks opmaakt, krijgt een mokerslag. Het ondernemersvertrouwen stuikt in aflopende derde kwartaal met een score van -27,4 de dieperik in, richting het coronadieptepunt van eind maart 2020.

Het aandeel pessimistisch gestemde ondernemers is maar liefst 27 procentpunt groter dan het aandeel positief gestemde. ''Dat verschil is enorm als we vergelijken met het verleden", weet Danny Van Assche. ''We zien een daling van alle indicatoren, met als uitschieters de uitgesproken pessimistische toekomstverwachtingen omtrent het werkvolume, de rendabiliteit en personeelsbestand. De gemiddelde score van deze drie indicatoren (-30,12, red.) was sinds de start van de kmo-barometermeting in 1987 nooit lager."

Volledig onverwacht komt de dreun natuurlijk niet. Al is het ditmaal de vraag of het vertrouwen snel opnieuw zal toenemen, of er in de curve dezelfde V-beweging komt als tijdens corona. ''We vrezen dat het ergste nog moet komen"", zegt Van Assche. ''Slechts 7% van de ondernemers slaagt erin de stijgende kosten volledig door te rekenen en liefst een kwart zal het jaar nu al verlieslatend afsluiten. Een groeiend aantal ondernemers ziet het letterlijk niet meer zitten en weet niet hoe de komende maanden door te komen."

En het zal alleen nog erger worden. "De helft van onze kmo's heeft nu immers nog een vast energiecontract maar zal dat binnenkort verliezen. De toestand is bijzonder ernstig. We hebben maatregelen nodig op zeer korte en op middellange termijn. Ook om ervoor te zorgen dat hun werknemers nog een job hebben. Wil je na deze crisis zo snel mogelijk weer aanknopen met deftige groeicijfers, dan moet je ervoor zorgen dat gezonde bedrijven niet ten onder gaan."

De echte oplossing zal van Europa moeten komen, weet Van Assche: ''met onder meer een Europees prijsplafond." Maar nadat de federale overheid afgelopen vrijdag al een aantal maatregelen lanceerde, verwacht hij ook van Vlaanderen op zeer korte termijn een kordate aanpak.

''Waar wacht men toch op? Het is nu dat ondernemers beslissen om door te doen, of niet. Vooral een snelle uitwerking van de gerichte steun voor bedrijven in moeilijkheden, op basis van het Europese steunkader, is cruciaal." De vakbonden, die in hun eis voor meer koopkracht al een 'hete herfst' aankondigden, vraagt Van Assche formeel geen acties te voeren. ''Maar start deze week met ons het sociale overleg op. Dat is de basis om tot oplossingen te komen."

De structurele redding, op langere termijn, schuilt echter in de energietransitie, zo beseft de ondernemersorganisatie. ''Willen we een toekomst waarin we voor onze energiebevoorrading niet afhankelijk zijn van schurkenregimes, dan moeten we onze energie zelf maken", zegt Van Assche.

12% is al maximaal overgeschakeld op hernieuwbare energie. Nog eens bijna de helft is al gedeeltelijk overgeschakeld of plant een transitie op korte of middellange termijn, zo blijkt uit een bevraging bij 1.150 ondernemers. Slechts 4 op 100 vinden een snellere transitie niet nodig.

''Waar Greenpeace in geen jaren in geslaagd is, heeft Poetin in enkele maanden gerealiseerd." Maar om de energietransitie nog te bevorderen zijn extra maatregelen nodig. Want bijna 4 op 10 (38%) ondernemingen botst op muren en ziet op korte termijn geen mogelijkheden om over te schakelen van fossiele brandstof naar hernieuwbare energie.

''Hiervoor moeten obstakels als wetgeving, gebrek aan informatie, vergunningen en kostprijs worden weggewerkt." Om de energietransitie te versnellen, is een fiscale ondersteuning het meest gevraagde hulpmiddel (67%). De nood aan goedkopere prijzen voor niet-fossiele energiebronnen (43%) en subsidies (42%) staan op plaats 2 en 3. Ook een efficiëntere vergunningspolitiek wordt vaak als belangrijke noodzaak aangehaald (26%) door de noodlijdende ondernemers.

Bron: Het Laatste Nieuws - di. 20 sep. 2022