Horeca verdringt retail

Er valt niet naast te kijken: het belang van de horeca in de samenleving neemt flink toe. Restaurants lijken altijd vol te zitten, zeker in de toeristensteden. Vooral in het duurdere segment krijg je zonder reservering geen tafel meer. Tussen april en november worden de stadscentra getransformeerd tot aaneengesloten terrasgebieden. De groei en bloei van nieuwe sub-sectoren valt haast niet meer bij te houden, of het nu gaat om pokébowl-zaken, havermoutbars of bubblethee-verkopers.

Dat Belgen meer geld uitgeven aan buitenshuis eten, bevestigen de cijfers. In 2012 gaven we per persoon 885 euro uit aan bezoeken aan horecagelegenheden. Dat was 5,8 % van het totale jaarlijkse budget, tonen cijfers van Statbel. Tien jaar later was dat bedrag gestegen tot 1.287 euro - 7,0 % van wat we jaarlijks uitgaven aan consumptie.

Anders gezegd: terwijl huishoudens, door economische groei en inflatie, in tien jaar tijd 21,7 % meer te besteden kregen, namen hun uitgaven in de horecasector met 45,4 % toe. Ruim dubbel zo snel. Gedeeltelijk is dat een symbool van groeiende welvaart. Een maaltijd bereiden is voor velen niet langer een noodzaak, maar een keuze. Koken is een creatieve hobby geworden die we in het weekend beoefenen, in plaats van een vervelende dagelijkse klus.

Waarom zou je je moe maken achter een fornuis, als er zoveel mogelijkheden zijn om de producten van professionele koks aan te schaffen?

Cijfers van statistiekbureau Statbel tonen aan dat het aantal eetgelegenheden de afgelopen tien jaar dubbel zo snel is gestegen als het aantal detailhandelszaken. Terwijl er 20 % meer eetgelegenheden kwamen, zakte het aantal warme bakkers met 5,5 %, het aantal slagers met 14,8 %, en het aantal groenten- en fruitwinkels met 9,4 %.

Hoe meer we tot ons nemen in horecazaken, hoe minder we moeten kopen in voedingswinkels. “Het is een trend die we al sinds het einde van de 19de eeuw zien”, zegt Yves Segers, professor voedingsgeschiedenis aan de KU Leuven. “Als de koopkracht toeneemt, gaan mensen meer buitenshuis eten. Wat voorheen was voorbehouden aan de gegoede klasse, is in de loop van de geschiedenis steeds meer gedemocratiseerd. En die trend zet zich versneld door."

Professor en socioloog Glorieux vermoedt dat het horecabezoek deel uitmaakt van de hedendaagse manier om het leven in te vullen. “Veel mensen willen op elk moment iets doen dat hun status bevestigt: een tentoonstelling bezoeken, op restaurant gaan, iets gaan drinken. Dat we bij het minste straaltje zon massaal een terrasje gaan doen, heeft daar ook mee te maken. We laten zien hoe zalig we aan het genieten zijn. De boodschap is: ik heb het goed voor elkaar, en iedereen mag dat zien. Dat effect heb je niet als je thuis op je eigen balkon een glas drinkt.”

Glorieux haalt nog een ander interessant aspect aan. Door de pandemie en de digitalisering van de samenleving hebben veel aspecten van het leven zich verplaatst van buitenshuis naar binnenshuis. We werken veel vaker thuis. Netflix heeft voor een deel de bioscoop vervangen. Shoppen doen we ook vaker vanuit onze zetel, en thuisbankieren heeft een bezoek aan het bankkantoor overbodig gemaakt.

“We komen minder in de openbare ruimte”, stelt Glorieux vast. “Dat kan ertoe leiden dat we sociale vaardigheden verliezen en onverdraagzamer worden. De horeca is op dat punt nog een sterkhouder. Dat zie ik als een positief punt”. Misschien is het groeiende horecabezoek zelfs een gevolg van die maatschappelijke ontwikkelingen. Wie de hele dag thuis zit te werken, te shoppen en te bingen, wil ook wel eens buiten komen.

Al ontkomt ook de horeca zelf niet aan de trend van buiten- naar binnenshuis: dankzij de bezorgplatforms zoals Takeaway of Deliveroo zijn horecadiensten ook beschikbaar in de huiskamer. Ook de demografie werkt de groei en bloei van de horeca in de hand. Hoe jonger de consumenten zijn, hoe meer geneigd ze zijn hun honger buitenshuis te stillen.

Waar vooral de babyboomers en in mindere mate ook de gen X'ers buitenshuis eten nog als iets bijzonders ervaren, is het voor de jongere generatie de norm geworden. Uit cijfers van Statbel bleek eerder dit jaar al dat de scheidslijn op 40 jaar ligt. Wie jonger is, geeft meer uit in de horeca dan wie ouder is. Tien jaar geleden lagen de verhoudingen net andersom.

Bron: De Standaard