Eiwitshift: nog veel werk aan de winkel

Hieronder de belangrijkste conclusies uit het onderzoek waarbij VLAM de evoluties in het thuisverbruik van eiwit in Vlaanderen van 2016 tot 2022 in kaart bracht:

De eiwitaankopen via dierlijke producten daalden in die periode met 2% tot 12.270 gram eiwitten per capita in 2022. Zuivel en vlees zijn de belangrijkste bijdragers aan deze eiwitaankopen. De lichte daling merken we bij de meeste dierlijke producten, met uitzondering van eieren en vleessnacks.

De eiwitaankopen via de kernproducten van de eiwitshift stegen op 6 jaar tijd met 9%, maar met een totaal van 752 gram eiwitten per capita per jaar blijven de eiwitaankopen via deze producten beperkt. In deze categorie zitten plantaardige alternatieven voor vlees, vis en zuivel, eiwitrijke peulvruchten en noten/zaden/pitten. Noten/zaden/pitten leveren de grootste bijdrage aan de eiwitaankopen binnen deze categorie. De stijging van de kernproducten komt er vooral door een stijging bij noten/zaden/pitten en bij de plantaardige alternatieven voor vlees, vleeswaren en smeersalades. Bij de plantaardige alternatieven voor zuivel noteren we een daling.

De eiwitaankopen via andere plantaardige producten zoals aardappelen, graanproducten en groenten bleven status quo op 5.543 gram eiwitten per capita. Vooral de broodaankopen dragen sterk bij aan dit totaal. Tegenover een lichte daling bij brood staat een stijging van ontbijtgranen en van maaltijdbegeleiders zoals pasta en rijst, waardoor deze totale groep dus op hetzelfde niveau uitkwam dan in 2016.

Wanneer we de drie bovenstaande categorieën tegenover elkaar zetten voor het jaar 2016, dan kwamen 66,7% van de eiwitaankopen in Vlaanderen van dierlijke producten tegenover 3,7% via de kernproducten van de eiwitshift en 29,6% via andere plantaardige producten. In 2022 is deze verhouding slechts lichtjes gewijzigd. Dierlijke producten zorgen nog steeds voor 66,1% van de eiwitaankopen en het aandeel van de kernproducten van de eiwitshift blijft beperkt tot 4,1%.

De eindconclusie is dus dat er op productniveau enkele voorzichtige signalen zijn van een eiwitshift, maar de totale verhouding tussen plantaardige en dierlijke eiwitaankopen bleef relatief stabiel in vergelijking met 6 jaar geleden. Gewoontes veranderen immers niet snel en de Vlaming blijft graag dierlijke producten consumeren.

De verklaring hiervoor zit in onze zogenaamde 5G-mix: in hun voedingskeuzes maken consumenten afwegingen op het vlak van Genot, Gemak, Geld, Gezondheid en Geweten. In die afwegingen komt Genot doorgaans op de eerste plaats komt en Geweten op de laatste plaats. Consumenten zullen dan ook op het vlak van duurzaamheid slechts kleine en makkelijke stappen zetten en vooral als de duurzame keuze ook een voordeel voor hen oplevert op minstens één van de andere 5G’s.