Suikertaks naar Brits model?

Het instituut beweert dat uit een onderzoek van de universiteit in Cambridge - dat één jaar na de invoering van een belasting op suikerhoudende dranken, in april 2018, werd gevoerd - blijkt dat de Britse gezinnen minder suikerhoudende frisdranken kochten dan vóór de aankondiging van de nieuwe belasting. Al in de aanloop naar de heffing kozen burgers minder vaak voor dranken met veel suiker. De effectieve invoering gaf die evolutie extra rugwind. Op drie jaar tijd zou er een daling van bijna 10 % zijn.

De Britse frisdranktaks is logischer dan de Belgische, vindt het Vlaamse Instituut Gezond Leven. Die werd begin 2016 ingevoerd door de regering Michel. De heffing maakt niet alleen gesuikerde frisdranken duurder, maar ook frisdrank die nul calorieën bevat. De Belgische heffing bedraagt 11,9 cent per liter voor frisdrank met toegevoegde suiker of zoetstof. Gearomatiseerd water (zonder zoetstof) kost 6,8 cent extra per liter.

Dat onze taks minder hoog is dan de Britse, maakt ze minder effectief, zegt het Vlaamse Instituut Gezonde Leven. Bij ons kwam midden 2015 een 'gezondheidstaks' op ongezonde voeding voor het eerst ter sprake. Geen halfjaar later, op 1 januari 2016, was de frisdranktaks een feit. In het Verenigd Koninkrijk, daarentegen, zat er twee jaar tussen de aankondiging en de invoering. Geen toeval, want het was onderdeel van het plan, dat zich zeer sterk richtte op de industrie.

De heffing wordt in eerste instantie betaald door de bedrijven, die de meerkosten al dan niet doorrekenen aan de consument. De twee jaar respijt moest de bedrijven de tijd geven om de recepten van hun dranken aan te passen en/of om hun marketingstrategieën meer te richten op producten met minder suiker. "Zulke aanpassingen kosten tijd, zeker in kleinere bedrijven", zegt ook Christophe Matthys, voedingswetenschapper aan de KU Leuven.

Op kruissnelheid zou de Belgische suikertaks (niet alleen op frisdrank, ook op chocopasta enzovoort) 250 miljoen euro opbrengen en een belastingverlaging voor personen en bedrijven kunnen financieren. Eind 2016 werd dat allemaal begraven. Het bleef bij de taks op frisdrank. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) wil zich niet uitspreken over een aanpassing van de huidige taks. Zijn kabinet verwijst naar een toekomstig actieplan rond voeding en gezondheid: "Hiervoor bekijken we alle pistes".