Professor UA stelt statiegeld in vraag: omleiden van blikjes en plastic flesjes naar de PMD-zak is belangrijker

Het filmpje deblauwezaak.be veroorzaakte heel wat ophef bij de voorstanders van het invoeren van statiegeld op recycleerbare drankverpakkingen in de strijd tegen zwerfvuil. Het filmpje toont de nadelen van statiegeld voor de consument. Professor Billen in zijn reactie: “Ik ben blij dat ook deze zijde van het verhaal wordt uitgebeeld. Invoering van dit statiegeld hééft een stevige impact op onze levens. Want ook onze vrije tijd is geld waard, volgens economen zelfs gelijk aan ons arbeidsinkomen. In plaats van die extra huishoudelijke taken zouden we ons dus productiever kunnen bezighouden. De hoeveelheid opgeruimd zwerfvuil in Vlaanderen is jaarlijks 17.500 ton. De samenstelling is minder gekend, maar tellingen in Nederland tonen 5-8 procent blikjes en 3-6 procent flesjes. Dit zijn dus 875-1.400 ton blikjes en 525-1.050 ton flesjes. Deze cijfers geven aan hoeveel zwerfvuil werd opgeruimd (via onder anderen straatvegers) en niet hoeveel in onze leefomgeving achterblijft. Lastig."

"Alle cijfers verdienen ook perspectief. De totale hoeveelheid opgehaald pmd is jaarlijks 100.000 ton, waarvan 40.000 ton kunststof en 26.000 ton metalen verpakkingen. Nu al worden dus vijftig keer meer verpakkingen selectief opgehaald dan dat ze als zwerfvuil weggegooid worden. Een hoeveelheid verdwijnt vandaag in restafval; recycleerbaar metaal (1 procent) en kunststofflessen (3 procent) sukkelen in de bruine zak. De hoeveelheid restafval is ongeveer 1 miljoen ton, dus de recycleerbare materialen die hier verloren gaan, bedragen ongeveer 40.000 ton. Het opkrikken van recyclagecijfers heeft dus niets te maken met zwerfvuil. Belangrijker is het omleiden van flessen en blikjes van restafval naar pmd. De vraag is of statiegeld, waarbij ons pmd-systeem de facto verdwijnt, dé manier is om een hogere inzameling te bekomen."

"Het verwijderen van zwerfvuil kost jaarlijks ongeveer 60 miljoen euro. Dit klinkt heel wat, maar is minder dan 10 euro per inwoner. Ja, zwerfvuil is vervelend. Maar de tijdsbesteding van het inzamelen en binnenbrengen van drankverpakkingen zal voor ieder jaarlijks ettelijke uren zijn, tegen kosten hoger dan 10 euro. Ik laat diepere analyse over aan arbeidseconomen. Natuurlijk moet zwerfvuil maximaal worden vermeden, via sensibilisering, nudging en repressie, maar voor propere straten en bermen ben ik nog steeds bereid om jaarlijks 10 euro via belastingen te betalen. Het sorteren en recycleren kunnen we als ingenieur efficiënter concipiëren. Onze industrie heeft een performant scheidingssysteem op poten gezet, waarbij gemengd afval (pmd) gescheiden gerecycleerd wordt aan lagere kosten. Statiegeld lijkt dus een serieuze overkill om alleen zwerfvuil tegen te gaan. Het zou er wél voor kunnen zorgen dat minder materiaal verloren gaat. Moest statiegeld 100 procent performant zijn, zou de selectief opgehaalde fractie met bijna de helft stijgen. Over voorspellingen van de effectiviteit van zo'n systeem kan ik geen becijferde uitspraak doen.”