Duurzaam van afbraak en bouw tot uitbating

Karen Pollet heeft vijf Carrefour-winkels onder haar hoede, drie in Oostende, een in Gistel en een in Ichtegem. Haar buurtsuper in Mariakerke (Oostende) werd vorig jaar volledig heropgebouwd met veel aandacht voor duurzaamheid. “Ik ben van het principe dat als je iets doet, je het evengoed goed kunt doen”, vertelt Karen.

“En ik ben zeker niet de dame met de geitenwollen sokken (lacht). Ik heb een diploma Toegepaste Economische Wetenschappen en ben en blijf een economist. Maar ik geloof wel in duurzaamheid en wil bewijzen dat de twee kunnen samengaan. Een mooi voorbeeld is de isolatie van de vloer. We hebben PUR gespoten, maar niet op de volledige oppervlakte, enkel op de uiteinden. Een mooie besparing die toch de hoogste EPB (Energie Prestatie en Binnenklimaat) opleverde.”  

Begin februari 2024 sloot Karen de deuren van de oude winkel. Ze deed dat trouwens met een afbraakparty waar de medewerkers zich mochten uitleven met graffiti. Veldeman plaatste daarna een tent van 650 m2 inclusief magazijn, koelcellen, een laad- en loszone, en airco en verwarming.

“Dat was eigenlijk een miniwinkel op onze parking. Wel gezellig, het leek een beetje op een scoutskamp”, lacht Karen. Omdat de parking gegoten moet worden, is ze verplicht om de tent op te breken en de winkel toch een maand te sluiten. Midden december, net voor de feestperiode, heropent ze de nieuwe winkel.  

“In principe is verbouwen een duurzamere optie dan een nieuwbouw zetten. Ik begon dus eigenlijk fout. Maar de staat van het gebouw was zodanig slecht, er was echt geen beginnen aan.” Ze beslist meteen om Aertssen onder de arm te nemen, een bedrijf gespecialiseerd in ontmanteling en maximale materiaalrecyclage.

“De plafondplaten gingen naar een akoestiekfabriek, de rekken naar een depot in Gent, het gas is van de centrales gehaald, gezuiverd en wordt nu opnieuw gebruikt, enzovoort.” Als ze botsen op materiaal waar Aertssen niet meteen een oplossing voor vindt, laat Karen het er niet bij.

“Ik vond niemand voor de elektronische schaplabels en daar hangen er duizenden van in de winkel. We hebben ze dan maar allemaal zelf ontmanteld: plastiek bij plastiekafval en de batterijen en moederbordjes netjes naar Recupel.” Karen is best trots op haar aanpak van de afbraakwerken. Al hebben die haar veel tijd gekost. “Het echte kostenplaatje van de ontmanteling is de tijd. Aertssen had een maand nodig om alles eruit te halen en weg te brengen. Dat vertraagt de nieuwbouw en je opening dus ook met een maand.”  

Het bestaande hout hergebruikte Karen in de nieuwe winkel. “Aertssen heeft het oude hout getrieerd, Unilin heeft het geshred en Vergalle Interieurs heeft er mooie platen van gemaakt voor de groente- en fruitafdeling, de broodhoek en het onthaalmeubel. Die meubels bestaan dus allemaal uit 95% gerecycleerd materiaal. Voor de rest hebben we weinig kunnen hergebruiken. Jammer genoeg.”  

Circulariteit maakt deel uit van een groter geheel. “Onze aluminium ramen komen bijvoorbeeld van Reynaers Aluminium en bestaan gedeeltelijk uit gerecycleerd materiaal. Dat is geen materiaal van ons, maar van iemand anders die zijn ramen heeft ontmanteld en ervoor heeft gezorgd dat ze gerecycleerd konden worden."

"Ik geloof sterk dat virgin materials – materialen die nooit eerder gebruikt of verwerkt werden – echt gelimiteerd zijn. Er komt een dag dat ze heel duur zullen zijn en we automatisch de kaart van recyclage trekken. Zo ver zijn we nog niet. Maar het is goed dat bedrijven zoals Zumtobel, Philips, Unilin, Vergalle Interieurs en Aertssens er wel al heel sterk op in zetten.”   

Jan Rohart, technisch verantwoordelijke bij Carrefour, hielp Karen in haar zoektocht naar partners die maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Jan is echt gebeten door duurzaamheid. Het is ook dankzij hem dat ik mijn karren van gerecycleerd plastiek heb gevonden."

"Toegegeven, we waren zo gefocust op de materialen en het gebouw zelf dat we er even niet aan dachten om op zoek te gaan naar duurzame winkelkarren. Toen bleek dat onze karren niet meer op tijd geleverd konden worden, stelde Jan een Pools bedrijf voor dat duurzame karren maakt: Rabtrolley. Twee maanden later had ik ze. Ze zijn niet alleen heel erg mooi, elke kar bestaat uit tien kilogram gerecycleerd materiaal!”  

Ook haar verlichting – die op een zogenaamd DALI-bestuurssysteem (Digital Addressable Lighting Interface) zit – is duurzaam. “Ik koos voor hoge ramen vooraan in de winkel. Die geven veel lichtinval. Dit systeem meet hoeveel licht er binnenkomt en dimt de eerste lichtlijnen."

"Naarmate je dieper in de winkel gaat is het licht van buiten minder en worden de lichten minder gedimd. Het systeem zou me 30% energie helpen besparen. Het idee alleen al dat het licht van buiten binnen wordt gebruikt, maakt mij gelukkig (lacht)”.  

Karen wil echt begrijpen waarom iets wel of niet duurzaam is. “Als het idee erachter te ingewikkeld is, dan verlies je mij. Ik hou van duidelijke concepten en wil graag iets kunnen visualiseren. Zoals de prachtige Water Blue 3D-geprinte lichtarmaturen van de hand van Philips aan de inkom. Ze zijn gemaakt van gerecycleerde 19-liter waterflessen. Dat merk je meteen! En de dry misting zorgt ervoor dat fruit en groenten langer vers blijven en er dus minder  
verspilling is. Het zijn al die kleine verhalen die het geheel voor mij geslaagd maken.”  

Ze weet ook hoe belangrijk het is om over alle duurzame initiatieven te communiceren, onder andere via leuke wist-je-datjes op social media. “Zullen de klanten daardoor meer kopen of vaker langskomen? Ik denk het niet, maar er zal wel over gesproken worden. Ik breng die verhalen trouwens ook over aan mijn medewerkers. Ik geloof dat als iedereen een klein beetje bijdraagt, we toch een grote stap vooruit kunnen zetten.”

Karen en haar medewerkers zijn trouwens al jaren ‘waste warriors’ die strijden tegen voedselverspilling. “We proberen in de eerste plaats zo goed mogelijk te bestellen. Hebben we toch producten over, dan worden ze afgeprijsd, verkopen we ze alsnog via Too Good To Go of gaan ze naar de voedselbanken. Hierdoor moeten we bijna niets meer weggooien. Ik ben echt tegen verspilling.”  

Alles kan Karen niet veranderen, dat beseft ze. “Choose your battles”, zegt ze daarover. Een battle die ze bijvoorbeeld niet gewonnen heeft, is het hergebruiken van de oude bakstenen. Veel te tijdsintensief volgens de architect. Ze droomde ook van grasfalt op haar parking, een innovatief asfaltmengsel waarbij het bitumen vervangen is door olifantsgras. Ook dat bleek helaas niet haalbaar.

Opgeven staat echter niet in haar woordenboek. “Het volgende duurzame project staat al in de steigers. De winkel op Oostende Vuurtoren moet ook heropgebouwd worden. Het gebouw is volledig verzakt dus dat wordt opnieuw een groot werk. Ik heb zo veel geleerd uit dit project en wil het daar nóg beter doen. Ik kan niet wachten om eraan te beginnen!”