Zaagt Delhaize de tak af waarop het zelf zit?

Vier maanden na de bekendmaking door Delhaize dat de supermarktgroep stopt met eigen winkels en zijn 128 supermarkten wil verkopen aan zelfstandigen, oogt de balans bijzonder mager. De vakbonden blijven zich verzetten tegen het doorschuiven van de loonlast van 9.200 werknemers en er is een oproep tot boycot van Delhaize. Sinds kort stijgt ook gemor op in de rangen van de zelfstandige ondernemers. Ze zien het niet zitten dat Delhaize strengere contracten wil opleggen die hun ondernemingsvrijheid inperken.

Dat is veelzeggend. Het conflict met de vakbonden kon Delhaize nog toeschrijven aan een dogmatische harde vakbondskern. Dat nu ook de zelfstandigen, die van de winkels een succes moeten maken, de strategie bekritiseren, suggereert dat Delhaize de tak afzaagt waarop het zelf zit.

Het grote argument om de 128 eigen supermarkten over te laten aan zelfstandigen, was dat hun ondernemerschap de winkels een winstgevende toekomst zou verzekeren. Sterker nog, er was geen alternatief. Winkels in eigen beheer blijven uitbaten, was een heilloze piste. Alles was al geprobeerd. De zelfstandigen met hun ondernemerschap en persoonlijke inzet waren de laatste hoop om de commerciële motor te doen aanslaan.

Delhaize stelt nu in essentie het omgekeerde voor. De uitbaters van de te verzelfstandigen winkels krijgen contracten die hun ondernemingsvrijheid inperken. De mogelijkheid om zelf nog leveranciers te zoeken die het assortiment aantrekkelijker kunnen maken en om consumenten te verrassen, wordt fel ingeperkt. Enkele van de meeste succesvolle zelfstandige supermarkten van Delhaize zijn nochtans de winkels waar de lokale eigenaar een aantrekkelijk assortiment aanbiedt, gericht op zijn lokale markt.

Delhaize laat dat model grotendeels vallen en helt over naar het model van hard franchising van Albert Heijn. Daar is alles van A tot Z vastgelegd. De sterkte van Albert Heijn is zijn strakke, efficiënte organisatie. De sterkte van Delhaize was zijn vers en divers aanbod. Niet verder bouwen op de eigen sterktes, is een risicovolle zet. Door alle eigen winkels af te stoten, zal Delhaize minder vlot nieuwe technologieën en concepten kunnen uittesten. Een deel van de kennis van het vak zit niet langer in de eigen rangen.

Luc Ardies van Buurtsuper.be (Unizo) vreest dat de overstap naar hard franchising bovendien op het rendement zal wegen. Een deel van dat rendement is volgens hem te danken aan het eigen verse assortiment dat ondernemers via een eigen bevoorradingscircuit opgezet hebben. In de nieuwe contracten dekt Delhaize zich tegen zo veel mogelijk risico’s in. Het lijkt wel alsof advocaten zonder kennis van het terrein ze hebben geschreven, zegt Ardies.

De nieuwe contracten van Delhaize leggen de risico’s bij de zelfstandigen en maximaliseren de eigen winst. Het zal een andere soort ondernemer aantrekken. Iemand die wel geld heeft, maar weinig ideeën om te ondernemen. Een soort veredelde gerant. En Delhaize? De fierheid de beste retailer te zijn, lijkt opgegeven. Een volgende stap is mogelijk de conclusie dat meer Delhaizes een Albert Heijn moeten worden. Is dat het echte plan?

Bron: De Standaard