Waarom de harmonisering van paritaire comités utopisch is

03/06/2023 2 min.

Is het een diepgewortelde rebelse koppigheid of gewoon een andere kijk op datgene wat afgelopen week werd gepubliceerd over de food retail? Luc Ardies kruipt in zijn pen om iets wat hem opvalt – in goede of slechte zin – te delen. Een nieuwe dwarse column die bewijst dat size does matter.

Door de Delhaize-hetze klinkt de roep voor een totale harmonisering van Paritaire Comités, met dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden voor grote en kleine bedrijven, steeds luider. Creëer een gelijk speelveld heet dat dan. Klinkt goed maar dit idee is zondermeer utopisch.

Momenteel krijgen zelfstandige supermarkten onder franchise een aankoop- of handelsmarge van gemiddeld 19 tot 20% van hun centrales (Delhaize, Carrefour en Spar Colruyt). De loonkost bedraagt bij zelfstandige supermarkten 8 tot 10% van de omzet. De eigen winkels uitgebaat door ketens kennen een personeelskost rond de 14% of meer al naargelang hun businessmodel. Als zelfstandige supermarkten die loonkost moeten dragen, dan kleurt hun jaarrekening vuurrood.

Als zelfstandige supermarkten die loonkost moeten dragen, dan kleurt hun jaarrekening vuurrood.

Size matters: vanaf een bepaald kantelpunt kan de omzet van geïntegreerde winkels, zoals die van Colruyt en tot voor kort Delhaize, veel hogere (semi-variabele) kosten, zoals de bezoldigingen, wel financieren. Als je een nettowinst hebt van 1,5% op 200K per winkel, dan is dat nog altijd meer dan een winst van 2% op 100K per week.

Bovendien kan je met een winkelpark van een paar honderd winkels gemakkelijker de spreekwoordelijke bluts met de buil veroorloven. Het samenvoegen in één paritair comité van (multi)nationale ketens met zelfstandige ondernemingen kan je dus moeilijk een ‘level playing field’ noemen. Maar de reden waarom Delhaize dan toch zijn eigen winkels verkoopt, is vooral omdat vakbonden in goede tijden te veel hebben gevraagd én gekregen.

Het PS-wetsvoorstel, om franchisegever- en nemer als één bedrijf te beschouwen, is om verschillende redenen compleet van de pot gerukt. Maar vandaag bepalen franchisegevers wél de aankoop- en verkoopprijzen.

Economie is, net zoals wiskunde, heel eenvoudig. Als de kosten stijgen moeten de inkomsten dat op evenredige wijze doen. Zelfstandige supermarkten dreigen te worden plat geknepen tussen vakbonden die hogere lonen eisen enerzijds en franchisegevers die een steeds lagere handelsmarge garanderen anderzijds. Zelfstandige ondernemers kunnen zoiets, spijts hun zogenaamde entrepreneurship, niet overleven.