Vleesverbruik in België in 2022

Tijdens de coronajaren 2020 en 2021 was het belang van thuisconsumptie bij vlees gestegen van 72% in 2017 naar 80% in 2020 en 79% in 2021, maar in 2022 zitten we dus terug op het niveau van voor de coronacrisis. Binnen vlees worden kip en vleesmengelingen (bv. gemengd gehakt) in verhouding vaker thuis gegeten, terwijl rund- en kalfsvlees in verhouding vaker buitenshuis gegeten worden. In vergelijking met vlees, worden vis en vegetarische vleesvervangers eerder in horeca en op het werk gegeten en in verhouding minder thuis.  

Binnen het thuisverbruik van vers vlees noteerden we in 2022 een volumedaling voor rundvlees met 7% tot 4,2 kg per capita en van kalfsvlees zelfs met 13% tot 0,5 kg per capita. Bij varkensvlees en vleesmengelingen bleven de dalingen beperkter, namelijk respectievelijk -1% tot 5,8 kg per capita en -3% tot 5,7 kg per capita.

Door de prijsstijgingen in 2022, merken we voor varkensvlees en vleesmengelingen zelfs omzetstijgingen en voor rundvlees een status quo. Enkel bij kalfsvlees daalde de omzet in 2022.

Het valt op dat de duurdere vleessoorten zoals rund- en kalfsvlees het in 2022 in verhouding moeilijker hadden dan de goedkopere vleessoorten zoals varkensvlees en vleesmengelingen. Ook binnen de diverse versnijdingen merken we dat goedkopere versnijdingen het in 2022 in verhouding beter deden. Zo zien we bij rundvlees bv. dat tournedos/chateaubriand tegenover 2021 een volumedaling kent van 11%, terwijl dit bij americain/rundsgehakt beperkt bleef tot 4%. Bij varkensvlees kent varkensgebraad een volumedaling met 7%, terwijl braadworst slechts met 2% daalde.

57% van de Belgen geeft aan dat het land van herkomst een invloed heeft op hun aankoopkeuze van vers vlees. 94% van hen geeft aan dat ze dan een voorkeur hebben voor inlands vlees. Het belang van inlandse herkomst bij de aankoop van vlees zat in de jaren ’10 in stijgende lijn en piekte in 2020 tijdens de eerste lockdown. Sindsdien merken we wel een lichte terugval in het belang van inlandse herkomst.  

De voorkeur voor inlands vlees komt er vooral omwille van de steun voor de inlandse economie, het vertrouwen in de controles in België (veiliger) en de milieuvriendelijkheid. Die perceptie van milieuvriendelijker komt er voorlopig vooral door het kortere transport dat nodig is. De verdere kennis over de milieu-impact van inlands vlees is eerder beperkt. Zo weet slechts 18% dat de CO2-uitstoot van het Belgisch Witblauw rund lager is dan die van bv. Ierse runderen. 

Ook bij vis, week- en schaaldieren en bij vleesvervangers noteerden we in 2022 een daling in het volume t.o.v. 2021, die bovendien nog iets sterker was dan bij vlees en gevogelte. Hierdoor steeg het aandeel van vlees en gevogelte tegenover vis en vleesvervangers in 2022 tot 82% van het volume. 

56% geeft aan minstens 4 keer per week vlees of gevogelte te eten en 37% eet het 1 à 3 keer per week. Slechts 3% geeft aan nooit vlees of gevogelte te eten en dit percentage blijft al een aantal jaar stabiel. Wel zien we dat de verklaarde eetfrequentie van vlees daalde tussen 2014 en 2018. Tussen 2018 en 2022 bleef die eetfrequentie vervolgens nagenoeg status quo. In 2023 noteren we een opnieuw een stijging voor vlees, terwijl de verklaarde eetfrequentie van vleesvervangers en vegetarische maaltijden in 2023 licht terugliep, na een stijging de voorbije jaren. 

Belgen eten graag vlees omdat ze houden van de smaak (en minder van de smaak van de alternatieven), omdat vlees sterk ingebakken zit in hun voedingsgewoonten (waardoor het ook makkelijker is om inspiratie te vinden en het te kopen en te bereiden dan alternatieven) en omdat ze vlees voedzaam vinden (het bevat essentiële voedingsstoffen en past daardoor in een gezond voeding).

De belangrijkste reden voor het dalende vleesverbruik op lange termijn, is variatie. We komen van een periode waarin dagelijks vlees gegeten werd. Ondertussen zijn er naast vis heel wat andere alternatieven op de markt gekomen. En omdat we het lekker en gezond vinden om te variëren, gaan we dus ook gaandeweg vlees meer afwisselen met die alternatieven.

Die grotere afwisseling tussen vlees, vis en vegetarisch betekent evenwel niet dat Belgen negatief staan tegenover vlees. Zo geeft slechts 10% aan in het algemeen (eerder) negatief te staan tegenover vlees, geeft slechts 8% aan dat vlees niet past in een gezond voedingspatroon en geeft slechts 12% aan geen vertrouwen te hebben in de inspanningen die de Belgische vleessector levert op het vlak van milieu- en diervriendelijkheid.