Supermarkten en voedingsbedrijven betalen zelf deel inflatie

Voedingsbedrijven kunnen hun prijzen niet naar hartenlust verhogen, want dan riskeren supermarkten over te schakelen op andere producenten of producten uit het rek te gooien. De supermarkten rekenen hun eigen kosten dan weer traag en niet volledig door naar hun klanten, uit angst duurder te worden dan hun concurrenten en zo klanten te zien vertrekken.

Tussen augustus 2020 en mei 2022 zijn de prijzen van grondstoffen verdubbeld. Pas in april 2021 begonnen de voedingsbedrijven de prijzen te verhogen die ze de supermarkten aanrekenen. In juli 2021 begon volgens het Prijzenobservatorium ‘een sterk opwaartse beweging’. Al maakt het een kanttekening: "De stijging is aanzienlijk, maar minder groot dan de toename van de prijzen van de belangrijkste landbouwgrondstoffen."

Pas een halfjaar later, in januari 2022, begonnen de supermarkten hun prijzen duidelijk te verhogen. Afgelopen september waren levensmiddelen - voeding, tabak en alcohol - in de Belgische supermarkten 10,2% duurder dan een jaar eerder. Dat is een ongeveer even grote toename als in Frankrijk en Nederland, maar minder dan in Duitsland.

"Het is de eerste keer dat de maandelijkse inflatie voor levensmiddelen in België de grens van 10% overschrijdt", zegt het Prijzenobservatorium. Vooral oliën en vetten (22,5%), koffie (16,4%), zuivel (14%) en brood (12,9%) werden fors duurder. Mogelijk lopen de consumentenprijzen de komende maanden verder op. Tussen april 2021 en augustus 2022 zijn de prijzen in de voedingsindustrie met 19,3% gestegen. Al dalen de prijzen van heel wat grondstoffen sinds de zomer. Dat kan bedrijven ertoe aanzetten de situatie uit te zitten en hun prijzen niet (fors) te verhogen.

Een logisch gevolg van de vertraagde verrekening van de gestegen kosten is dat de winstmarges onder druk komen te staan. De supermarkten konden hun brutowinstmarges in de jaren voor 2020 verhogen, waardoor die hoger lagen dan die van supermarktketens uit de ons omringende landen. In het coronajaar 2020 stegen de marges licht. Maar in 2021 liepen ze terug tot het laagste punt in vijf jaar.

Met uitspraken over 2022 is het Prijzenobservatorium voorzichtig. Het jaar is nog niet voorbij. Maar het heeft wel indicaties. Zowel bij de voedingsbedrijven als bij de supermarkten stijgen de kosten dit jaar harder dan de verkoopprijzen. "Er zijn duidelijke trends die wijzen op een bijna algemene verslechtering van de marges in de levensmiddelenindustrie in 2022. Dat betekent dat de fabrikanten en de winkels een deel van de gestegen kosten voor eigen rekening nemen. Bijgevolg zullen de winstmarges van de bedrijven dit boekjaar dalen."

Bron: De Tijd, vr. 23 dec. 2022,