AH-franchisers vragen marge te beschermen

Nederlandse supermarkten mogen dan wel een zwaar jaar met oplopende kosten achter de rug hebben, bij Vlaamse franchisenemers is de onrust nog groter. De energierekening, die bij veel bedrijven verdrievoudigd is, is velen te machtig. Belgische AH-franchisenemers vragen ondertussen om de handelsmarge over 2023 minimaal te stabiliseren.

Analyse van de balansen en kosten van 272 bedrijven in België door Buurtsuper.be wijst uit dat zeven op de tien ondernemingen op een verlies afstevenen dit jaar. Door een hevige concurrentiestrijd gaan de verkoopprijzen in de Vlaamse supermarkten minder snel omhoog dan in Nederland. Ook de stijgende energiekosten gaan de Vlaamse supermarkten niet in de koude kleren zitten.

Buurtsuper.be schat dat de elektriciteitsrekening van de gemiddelde het zelfstandige supermarkt (een bedrijf met een omzet van zo’n €7 miljoen) stijgt van €71.340 in 2021 naar €214.022 dit jaar. Alleen al door de gestegen kosten van de energierekening zal meer dan de helft (53%) van de zelfstandige supermarkten in België dit jaar verlies draaien, aldus Buurtsuper.be. 

Het maakt deze conclusie op basis van een analyse van de handelsbalansen over 2021 die ze heeft geprojecteerd op afgelopen jaar: de inkomsten en kleinere uitgaven van deze 272 balansen zijn stabiel gehouden en de energie- en personeelskosten zijn aangepast aan de huidige tarieven. ‘Omdat in de hogere omzetklasses nogal wat organisaties toch een laag rendement halen terwijl ze door hun oppervlakte extra gevoelig zijn voor de energiekosten, kan dat aantal oplopen tot 175 winkels oftewel 64,34%’, klinkt het bij Buurtsuper.be, die ook de impact van de stijgende loonkosten heeft doorberekend. Die zijn dit jaar met 10% gestegen als gevolg van de automatische aanpassing aan de inflatie. ‘Als we het effect van de loonindexering in 2022 daarbij rekenen, is de conclusie dat zeven op de tien zelfstandige supermarkten dit jaar verlies zullen lijden’, stelt Luc Ardies, gedelegeerd bestuurder van Buurtsuper.be.

Omdat 90 procent van de zelfstandige supermarkten is aangesloten bij één van de drie grote retailbedrijven (Carrefour, AH Delhaize of Colruyt Group Retail Partners) geldt dit verhaal voornamelijk voor franchisenemers. Jan Peeters, met 14 filialen de grootste franchisenemer van Albert Heijn in Vlaanderen, bevestigt dat het zware tijden zijn. ‘Sommige bedrijven moeten door de gestegen energierekening tot €30.000 bijleggen om uit de kosten te geraken. Volgens Jan Peeters, multifranchiser van AH in België, is het wachten op betere tijden en de huidige crisis uitzweten. Een aanpassing van de handelsmarges op korte termijn vindt hij niet gelijk logisch.

Zelf heeft Peeters meer geluk. In 2020 heeft hij zijn elektriciteitsprijzen voor erg gunstige prijzen kunnen vastleggen. ‘Op deze manier hebben wij een potentiële stijging van de energierekening van €25.000 per filiaal per maand kunnen vermijden’, zegt de ondernemer, die net als in eerdere interviews met Distrifood de formule van Albert Heijn bewierookt. Hij heeft het dan onder andere over de instrumenten waarmee klanten naar de winkel gelokt worden en die Albert Heijn veel marktaandeel opleverden in korte tijd. Daarnaast zorgt het geoliede logistieke apparaat van de retailer voor de nodige kostenefficiëntie volgens hem. ‘Dat maakt het Albert Heijn-concept in mijn ogen het meest crisisproof concept in Vlaanderen.’

Andere franchisenemers van zowel Albert Heijn als andere moederbedrijven zijn minder tevreden, aldus Ardies. Hij stelt dat het onrustig is in het Vlaamse retaillandschap en dat ondernemers in België bezorgd zijn over oplopende kosten. Onderwerp van zorg en ongenoegen is vooral de handelsmarge, het verschil tussen de aankoop- en verkoopprijzen. Van deze handelsmarge moet de zelfstandige supermarktondernemer al zijn kosten betalen en zijn investeringsreserves opbouwen. Door de stijgende kosten is dat dus steeds moeilijker, aldus Ardies.

‘Deze handelsmarge daalt al jaren, ook tijdens corona. 20% is een beetje het symbolische minimum, maar Albert Heijn zit hier bijvoorbeeld al een tijdje onder. De handelsmarge ligt daar momenteel rond de 18 procent, wat de ondernemer noodzaakt om steeds grotere omzetten te realiseren.’ Frank Scheepers is franchisenemer van Albert Heijn in Nederland en sinds april van dit jaar ook in Vlaanderen, met een filiaal in Hechtel-Eksel. ‘Doordat dit ons eerste jaar is, hadden wij ook geen winst ingecalculeerd, maar het zijn zeker moeilijke tijden.’

De ondernemer geeft aan dat de handelsmarge op het moment aan de krappe kant is, maar hij begrijpt ook dat Albert Heijn niet zo maar de prijzen omhoog kan gooien. Dat zou ondergraven van de eigen concurrentiepositie als risico met zich meebrengen. In Vlaanderen, waar Albert Heijn in een lager prijssegment opereert, is er nog meer concurrentie dan in Nederland waardoor de winkelprijzen er minder stijgen dan bij ons. ‘Daardoor is de handelsmarge in Nederland licht beter dan in Vlaanderen, maar dat gaat maar om een enkele procentpunt’, aldus de Nederlandse ondernemer, die overweegt zonnepanelen aan te leggen op het gehuurde winkelpand in Vlaanderen om zo de energiekosten te drukken.

Buurtsuper.be dringt er bij de moederbedrijven op aan om de handelsmarge op te krikken. Een deel van het zeer bij de franchisenemers zit hem ook in de onwetendheid over de aankoopvoorwaarden die het moederbedrijf kan onderhandelen bij leveranciers. ‘Daarover wordt geen inzicht gegeven. En dit feit doet het slechtste vermoeden’, aldus Ardies, die voorstander is van meer openheid door de franchisegever.

‘Door franchisers te laden bloeden, snijdt de retailonderneming zich in zijn eigen vel. Uit onderzoek blijkt dat zelfstandige filialen rendabeler opereren dan eigen filialen.’ Volgens de belangenvertegenwoordiger moesten franchisenemers de dalende handelsmarge in voorbije jaren compenseren met meer klanten en groeiende omzetcijfers. ‘Supermarkten hebben tijdens corona goede zaken gedaan en zeker ook Albert Heijn zag haar marktaandeel sterk stijgen.’ Maar aan die groei zit volgens hem limieten. ‘De nieuwigheid van het concept is er wel een beetje af en er zijn ook steeds meer filialen die elkaar op die manier gaan kannibaliseren.'

Buurtsuper.be ziet ook dat de consumptie in Vlaanderen achteruitloopt door de dalende bestedingskracht van de bevolking. ‘Deze impact op de omzet hebben we nog niet eens in onze analyse meegenomen, waardoor het financiële plaatje in de praktijk wel eens veel negatiever kan uitpakken.’

Peeters is het niet eens met de eerste stelling van Ardies en zegt dagelijks nieuwe klanten te verwelkomen bij Albert Heijn. Symbolisch voor zijn vertrouwen in de toekomst is de geplande verdere uitbreiding van zijn supermarktimperium. ‘Binnenkort openen wij ons 15e filiaal en momenteel wordt er gebouwd aan filialen 16, 17 en 18, die moeten volgend jaar operationeel zijn.’

Ook Frank Scheepers ziet wel degelijk kansen in Vlaanderen. ‘Anders hadden we dit filiaal niet geopend.’ Dat de retailconsumptie van de consument onder druk staat, kan Peeters wel beamen. ‘Het lijkt alsof mensen bezuinigen op dagelijkse uitgaven aan eten om zo te besparen voor luxeproducten.’ Dat merkt hij niet alleen in de verkoop in zijn supermarkten, maar ook in de groothandel die hij uitbaat voor horecahouders. ‘Hier boeken we een recordomzet.’

Volgens Peeters is het wachten op betere tijden en de huidige crisis uitzweten. Een aanpassing van de handelsmarges op korte termijn vindt hij niet gelijk logisch, alhoewel er door de AH-franchisenemers wel gevraagd is om de handelsmarge over 2023 te stabiliseren, zegt hij. ‘Het is ook een langetermijn-engagement dat je met elkaar aangaat. Het gaat nu wat slechter, maar er komen hopelijk ook betere tijden aan.’ Scheepers sluit zich hier bij aan.
 
Buurtsuper.be roept ook nog de Vlaamse regering op om door gerichte compensaties op korte termijn te voorkomen dat de meerderheid van de ondernemingen in België door oplopende kosten verlies maakt, én op lange termijn door fiscaalvriendelijke maatregelen toe te laten dat investeringen in de energietransitie mogelijk worden. ‘Bedrijven hebben tijdens corona te weinig reserve kunnen opbouwen om dergelijke investeringen te doen. Het aanleggen van zonnepanelen kan uiteraard bijdragen om de kosten te drukken en zo weer rendabel te worden’, aldus Ardies.

 Bron: Distrifood Nederland