Aantal winkels in België daalt lichtjes, maar winkeloppervlakte stijgt in grote mate

Vraag is: “Verschuift het winkelaanbod richting de consument? Of volgt de consument de verschuiving in het winkelaanbod?”

Conclusie: Het is een beetje het verhaal van de kip en het ei. België kent een grote fysieke spreiding in het winkelaanbod. Winkels zijn echt overal te vinden. In centrumgebieden, op baanconcentraties, in retailparken en, tot slot, een groot deel is solitair gelegen. De afgelopen 10 jaar is het aantal verkooppunten landelijk met zo'n 3,3% afgenomen, maar daar tegenover staat dat het winkelverkoopvloeroppervlak is gestegen met 6,3% gestegen. Hierdoor is ook het leegstandspercentage in 10 jaar ruim verdubbeld (2009 5,4% leegstand - 2019 11,0%).

Internet wordt vaak als grote boosdoener genoemd voor de afname van het aantal winkels en de hoge leegstand. Waar minder bij stilgestaan wordt, is de invloed van grote retailreuzen. Verder zijn er steeds minder ondernemers die staan te trappelen om een winkel te beginnen. Het aantal winkeliers dat met pensioen gaat wordt niet gecompenseerd door starters. Steeds minder kinderen volgen hun ouders op in de retail. Als we bovenstaande algemene trends opsplitsen naar Wallonië, Vlaanderen en Brussel zien we dat de retail zich niet overal hetzelfde ontwikkelt:

Het aantal verkooppunten is alleen in Brussel gestegen:
Brussel + 1,9%
Wallonië – 0,4%
Vlaanderen – 5,5%

Het winkelverkoopvloeroppervlakte van de detailhandel is in alle drie de regio's toegenomen. Wallonië is daarbij met ruim 9,8% in 10 jaar het meest gestegen. 

De leegstand is in de drie regio's in verschillend tempo toegenomen in 10 jaar:
Brussel 4,6% –> 11,4%
Wallonië 5,4% –> 12,5%
Vlaanderen 5,6% –> 10,2%

Het aantal winkels in de grote centrum winkelgebieden neemt flink af. Zoals eerder gezegd speelt internet en de concurrentiekracht van de grote winkelketens hierbij een rol.

Zeker zo belangrijk, de aantrekkingskracht van alle grote winkels buiten het centrum. Mensen die in Gent-Oostakker wonen gaan eerder winkelen bij de naastgelegen baanconcentraties dan Gent in te gaan. Dit is dichterbij. Het aanbod is uitgebreid. En er kan (bijna) zonder problemen gratis geparkeerd worden. Naar het centrum ga je alleen nog voor het funshoppen.

Bij de solitaire winkels zien we de “Survival of the Biggest”. Ook hier neemt het aantal winkels met 11,6% af in de laatste 10 jaar, terwijl de aangeboden winkelverkoopvloeroppervlakte gelijk blijft. De consument kan hier dus nog steeds prima terecht. Er zijn minder winkels, maar de winkels die er nog zijn, hebben een uitgebreider aanbod. Wat verstaan we onder “perifeer geconcentreerde verkooppunten”? Dit zijn winkels die op baanconcentraties liggen of in retailparken. Denk aan de Boomse Steenweg tussen Antwerpen en Brussel (A12) en het Shopping Centre in Olen. Als je daar op een willekeurige zaterdag naar toe gaat, zijn de grote parkeerplaatsen overvol.

Conclusie: “De consument gaat waar zijn wagen kan staan…”, aldus Locatus