6 op 10 betaalt nog cash

Betalingen met de kaart stegen in diezelfde periode van 19% naar een derde vorig jaar. In 2022 werd trouwens voor het eerst gemeten dat de waarde van de transacties met de kaart hoger ligt dan de som van alle bankbriefjes en munten die we uitgaven.

De verschillen in Europa zijn weliswaar groot: waar cash in landen zoals Malta (77%), Slovenië (73%), Oostenrijk (70%) en Italië (69%) nog steeds king is, nemen in Finland (70%), Nederland (67%), Luxemburg (52%) en dus ook België (48%) de bankkaarten duidelijk de bovenhand. Ons land is trouwens koploper onder de eurolanden met online betalingen: 24% van de niet regelmatig weerkerende betalingen doen we online, ei zo na een verdubbeling tegenover 2019.

In België liep het gebruik van cash in drie jaar tijd met 12% terug en wie, zoals de ECB in een enquête de Belg laat kiezen hoe hij het liefst betaalt, krijgt bij 58 landgenoten op de 100 te horen: de bankkaart of cashloos. Sinds 1 juli van afgelopen jaar is de vraag 'Kan ik met de kaart of de app betalen?' nog steeds beleefd, maar ook overbodig. Het is in ons land bij wet verplicht dat handelaars minstens één elektronische betaaloptie aanbieden, maar met cash staat nog altijd beschreven als een wettig betaalmiddel en iedereen heeft het recht dat te gebruiken. Wie een goed of dienst verkoopt, is verplicht het te aanvaarden.

80% van onze aankopen onder de 5 euro doen we nog steeds met cash, zo blijkt. Maar drie jaar geleden was dat nog veel meer, dus ook bij microbetalingen wint de kaart terrein. Voor aankopen boven de 50 euro betalen we meer cashloos. In automaten stoppen we in driekwart van de gevallen nog steeds munten en briefjes, in restaurants en hotels betalen we zeven op de tien keer met cash.

Mobiel betalen is met 3% nog altijd maar een heel kleine fractie. 62% van de betalingen met de kaart in Europa zijn al contactloos, maar de Belgen bengelen daar met slechts 39% helemaal onderaan. Het kan niet anders of in Cyprus (88% contactloos) zijn ze hun pincode allang vergeten.

Ook de Oostenrijkers (121 euro), Luxemburgers (120 euro) en Litouwers (110 euro) hebben nog behoorlijk wat cash op zak. Nederlanders hebben - zo blijkt uit de ECB-bevraging - doorgaans de minste cash van alle Europeanen op zak, welgeteld 46 euro.

"Dat ze in landen zoals Duitsland en Oostenrijk veel meer met cash betalen dan wij heeft blijkbaar niet zozeer te maken met 'zwart' geld", zegt Marc Vanvooren in het artikel (Nationale Bank). ''Duitsland heeft een propere overheidsbegroting, hoor, dus daar betalen ze wel genoeg belastingen."

"Cash geld heeft wel wat voordelen. Mensen krijgen het gevoel dat ze dan bewuster zijn van hun uitgaven. Het biedt meer privacy, omdat cash anoniem blijft en na de betaling is het ook meteen allemaal geregeld. Cash kan ook je redding zijn als de betaalsystemen uitvallen of hackers erin zouden slagen om een bank lam te leggen. Heel lang zal zo'n cyberaanval wel niet duren en als Nationale Bank kijken we erop toe dat banken investeren in beveiliging, maar je weet maar nooit: een hoop bankbriefjes kan in zo'n geval van pas komen."

Je moet er natuurlijk nog wel aan geraken, aan dat geld. In ons land verdwijnt dagelijks minstens één geldautomaat. Sinds 2015 telt België al 3.275 toestellen minder. Bijna vier op de tien toestellen zijn verdwenen. Wie zijn eigen geld nog eens wil tellen, kan daarvoor nog maar in 5.479 bankautomaten terecht.

''Da's toch een grote frustratie", zegt Vanvooren. ''Een kwart van de Belgen geeft dan ook aan dat het moeilijk is om aan cash te raken." Het aantal bankautomaten per inwoner is in de eurozone nog zelfs gestegen, behalve in de Benelux. ''We hopen dat het een overgangsfase is, omdat de grote banken - Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC onder Batopin de geldautomaten samen gaan uitbaten. Maar het zal toch nog moeten blijken of dat het probleem zal oplossen."