Waarom de winkelrekening nog hoger had kunnen zijn

De inflatie creëert het beeld dat bedrijven profiteren op de kap van de consument. Maar dat is niet zo. De realiteit is dat de rekening aan de kassa nog veel hoger had kunnen zijn. De consument heeft zichzelf deels beschermd en de fabrikanten en de retailers moesten ook hun deel van de miserie pakken.

“Als reactie op de duurdere producten hebben consumenten in de eerste plaats minder uitgegeven”, zegt Gino Van Ossel, retailexpert en professor aan de Vlerick Business School. “Kijk maar naar de jongste resultaten van de supermarkten. In hun Belgische of Europese resultaten zie je duidelijk de gedaalde marges. Er is nog wel omzetgroei, maar die komt niet in de buurt van de stijging van de prijzen. Het aandeel van de goedkopere huismerken is weer fors gestegen en ook op andere manieren zoekt de consument besparingen."

“De producenten hebben een groot deel van de inflatie geabsorbeerd. Dat heeft sporen nagelaten”, zegt Bart Buysse, CEO van Fevia. “Voor de coronacrisis was 87% van de voedingsbedrijven financieel gezond. Maar de situatie is snel slechter geworden. In 2022 brandden bij vier op de tien bedrijven de knipperlichten. Een volgende economische schok kunnen ze mogelijk niet aan."

Een studie van het Prijzenobservatorium (van de federale overheid, nvdr ), kwam onlangs tot de conclusie dat er helemaal geen sprake is van recordwinsten in de voedingsindustrie en de retail. De marges zijn bij de meeste bedrijven gedaald. De recente studie van de Nationale Bank bevestigt dat.
 
Veel voedingsbedrijven hadden dan ook niet de marktmacht om de inflatie door te rekenen. Doorgaans gaat men ervan uit dat enkel de heel bekende merken dat kunnen doen, maar ook zij botsten de voorbije tijd veelvuldig op harde supermarkten aan de onderhandelingstafel.

Retailers lieten eind 2021, toen ze de aankoopprijzen voor 2022 moesten onderhandelen, unisono weten dat de fabrikanten met prijsstijgingen afkwamen die vaak hoger lagen dan de gestegen grondstof- en energieprijzen. Ze beloofden de consument hard te onderhandelen voor hen, maar het voorbije jaar moesten ze de prijzen toch doen stijgen.

De reden voor een eerder trage doorrekening van de gestgen kosten heeft alles te maken met de felle concurrentie in de supermarkten. Albert Heijn in Vlaanderen en Intermarché in Wallonië (onlangs nam het een hele groep Waalse en Brusselse Carrefours over) profileren zich als uitdagers met zeer scherpe prijzen. Uit prijsonderzoeken blijkt dat Albert Heijn in België nog altijd lagere prijzen hanteert dan in Nederland. 

Ook de buurtsupermarkten betaalden mee aan de inflatie, zegt Luc Ardies van Buurtsuper.be. “De zelfstandige ondernemer draagt een groter stuk van het risico, met in ruil een stuk marge als vergoeding. Door de hyperconcurrentie dalen de marges in de retail al jaren. En nu is het een dik probleem."

"Veel zelfstandige supermarkten hebben niet genoeg omzet om de zware indexering van de lonen en de fors gestegen energiefacturen te betalen. Veel franchisewinkels hebben 2022 met verlies afgesloten. Dat zullen we binnenkort ook zien als de jaarrekeningen worden neergelegd. In deze situatie kom je als zelfstandige ondernemer niet meer rond met één of zelfs twee buurtsupermarkten.”

Het is misschien een schrale troost, maar consumenten zullen dus de inflatie niet dubbel en dik betalen aan de kassa. De bikkelharde concurrentie in de retail zal de prijzen blijven temperen.

Bron: Trends - Stijn Fockede