Rode bazooka over Delhaize-winkels haalt regeringstafel niet

De aanhoudende impasse in het sociaal overleg over de verzelfstandiging van 128 Delhaize-winkels blijft ook de Wetstraat beroeren. Dat een multinational 9.000 medewerkers en hun sociale verworvenheden wil overleveren aan kmo's om zijn winstmarges op te krikken en de flexibiliteit te vergroten, is een open doekje voor linkse partijen om de verontwaardiging van de tribunes te laten rollen. De liberalen verdedigen dan weer de zelfstandige winkeluitbaters tegen het beeld dat zij handelaars in sociale uitbuiting zijn.

Het verhaal is langs alle kanten genuanceerder dan dat. De claim van Delhaize dat de sociale verworvenheden bij elke winkelovername behouden blijven, oogt wankel. De aanhoudende staking en de politieke opwinding bij socialisten en marxisten maakt dan weer steeds duidelijker waar het conflict bij Delhaize echt om draait: dat de vakbonden hun greep op de Delhaize-winkels en de bescherming van hun afgevaardigden zullen verliezen.

Vooral voor de socialistische vakbond, die bij Delhaize erg sterk staat, is dat een pijnlijke kwestie. Al weken pleit federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) daarom voor de uitbreiding van de wet-Renault. Via een wetsvoorstel van fractieleider Ahmed Laaouej gaat de PS nog een stap verder.

In het voorstel, dat donderdag door voorzitter Paul Magnette in de markt werd gezet, worden ondernemingen die zich opsplitsen in meerdere entiteiten toch als één technische bedrijfseenheid gezien. Ook als die entiteiten in handen komen van zelfstandige franchisenemers. De vakbonden blijven dan aan boord en het personeelsmanagement wordt op groepsniveau afgesproken.

De zelfstandigenorganisaties Unizo en Buurtsuper.be trokken donderdag flink van leer tegen het voorstel. "Dit is de natte droom van de PS. Men wil kleine ondernemers naar de pijpen laten dansen van grote vakbondsgroepen, louter omdat ze gebruikmaken van een bepaald merk. Als dit voorstel wet wordt, is dat dat de doodsteek voor de franchise in ons land".

Volgens het VBO en Voka komt het plan neer op een ontwrichting van de arbeidsorganisatie van Belgische bedrijven. Datzelfde geluid was in de Kamer te horen bij Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert en gewezen minister van Werk Nathalie Muylle (CD&V). Ook Groen-Kamerlid Kristof Calvo heeft geen zin om mee te lopen met "voorstellen die een einde maken aan zelfstandigheid".

De Vlaamse socialisten van Vooruit ondertekenen het wetsvoorstel van de PS wel mee. "De sociale rechten van een hele sector staan op de helling. Als dit kan in ons land, zullen andere winkels volgen", zei Kamerlid Anja Vanrobaeys. Maar in de wandelgangen valt te horen dat zowel de PS als Vooruit het bij een parlementair initiatief houden.

Dermagne noch zijn collega-vicepremier Frank Vandenbroucke (Vooruit) maakt aanstalten om er een regeringskwestie van te maken. "Je moet er rekening mee houden dat als je de wetgeving aanpast, die mogelijk niet meer zal gelden voor de huidige case van Delhaize. We moeten opletten voor overdreven verwachtingen", zei een socialistische bron.

Het voorstel lijkt een hoog profileringsgehalte te hebben. Het leidde tijdens het vragenuurtje de aandacht wat af van de zoveelste tirade van de PVDA. "Dit is geen strijd tussen werkgevers en werknemers, maar tussen communisten en socialisten om de gunst van de vakbond", zei onafhankelijk Kamerlid Jean-Marie Dedecker.

Dat de strijd vooral aan Franstalige zijde sterk woedt, kan niet los gezien worden van de communautaire verschillen op het terrein. Terwijl in Vlaanderen intussen - op twee na - alle eigen winkels van Delhaize weer open zijn, zijn de 22 winkels in Brussel nog altijd dicht en zijn er in Wallonië maar drie open.

Wat mogelijk wel nog de regeringstafel haalt, is een aanpassing van de wet-Renault. De liberalen zijn daar sterk tegen gekant, maar CD&V en de groenen staan ervoor open. Muylle pleitte in het vragenuurtje voor de verplichting van een sociaal plan en een opleidingsplan. "Ik pas voor een debat waarbij zelfstandigen worden weggezet als geldwolven, maar het kan ook niet dat multinationals hun personeel als IKEA-meubelen behandelen."

Daarnaast moedigden meerdere partijen Dermagne nog maar eens aan een sociaal bemiddelaar aan te stellen. De minister van Werk houdt die kaart nog op zak omdat geen enkele partij in het conflict al om een verzoeningspoging heeft gevraagd en hij het sociaal overleg nog een kans wil geven.

Bron: De Tijd