“Nergens in Europa wordt er zo over geklaagd als bij ons”

Als het van N-VA afhangt, komen er binnenkort opnieuw geldautomaten in de winkels. De partij dient vandaag een wetsvoorstel in om dat weer mogelijk te maken. Hun argumentering: nog veel klanten willen cash betalen. Handelaars moeten dat geld bovendien op een veiligere manier kunnen storten, in hun eigen automaat. Maar is er werkelijk nood aan meer geldautomaten? Hoe vaak worden die nog gebruikt, en door wie? En hoe zit dat in de buurlanden?

Het gebruik van cash neemt jaar na jaar af, en dus is ook de daling van het aantal afhalingen aan geldautomaten structureel en onomkeerbaar. In 2022 werd voor het eerst meer elektronisch betaald dan cash. Een verdere afname is bovendien waarschijnlijk, zeker met de verplichting voor handelaars om minstens één elektronische betaalwijze aan te bieden aan hun klanten.

Het wetsvoorstel van de federale oppositiepartij N-VA is dan ook opmerkelijk. Die wil dat handelaars opnieuw geldautomaten in hun zaak kunnen plaatsen, bijvoorbeeld op enkele meters van de kassa’s van de buurtsupermarkt. “Geldautomaten in handelszaken zijn sinds 2017 verboden, omdat alleen gecertificeerde bedrijven nog automaten mogen vullen”, zegt volksvertegenwoordiger Mireille Colson (N-VA). Zij wil de automaten nu terugbrengen, mits strikte veiligheidsmaatregelen. “Cash geld is een belangrijk betaalmiddel en dat zal op (korte) termijn ook zo blijven.”

De voorbije tien jaar is het overgrote deel van de automaten echter uit het straatbeeld verdwenen. Colson: “Het sluiten van bankkantoren en het verdwijnen van geldautomaten leidt tot heel wat frustratie. Uit grootschalig onderzoek van de Europese Centrale Bank (ECB) bleek dat nergens in Europa zo wordt geklaagd over de beschikbaarheid van geldautomaten als in België. Het aantal klachten nam bovendien fel toe. Belgen blijven het belangrijk vinden om cash te kunnen betalen.”

Ondernemersorganisatie Unizo en Buurtsuper.be zijn al langer vragende partij om ondernemers de mogelijkheid te geven hun eigen geldautomaten te plaatsen. “Als de banken het aanbod zelf niet op de vraag afgesteld krijgen, dan kunnen ondernemers helpen”, zegt Unizo-topman Danny van Assche.

De financiële sector engageerde zich om tegen begin 2025 in elke gemeente minstens één geldautomaat te voorzien. “Een druppel op een hete plaat”, volgens Van Assche. Zelfs als alle plannen worden uitgerold, blijft het probleem in kleinere deelgemeenten volgens hem bestaan.

“Te weinig automaten leidt tot lange wachtrijen, onveiligere situaties en minder keuze in biljetten (zo geven heel wat automaten geen 5 eurobiljetten, red.). We beseffen dat er nooit nog op elke hoek van de straat een automaat zal komen. Een alternatief is dus ze opnieuw in winkels toe te laten."

Is er in een tijd waarin vier op de vijf Belgen vertrouwd zijn met contactloze kaartbetalingen nog nood aan meer geldautomaten? Vorig jaar waren er volgens bankenkoepel Febelfin nog bijna 138 miljoen geldafhalingen. Nog steeds zowat 45 procent van de betalingen gebeurt cash. Een gemiddelde buurtsupermarkt krijgt per week nog ongeveer 40.000 euro cash geld in de kassa.

Tot de automaten verplicht uit de winkels werden weggehaald, stelden een 50-tal supermarkten zelf zo’n machine ter beschikking, weet Luc Ardies van Buurtsuper.be. “Tot ieders tevredenheid. Ze werden zowel gebruikt door jonge als oude klanten.” Gemiddeld waren die automaten goed voor 20.000 transacties per jaar — zo’n 55 per dag — van ongeveer 70 euro per afhaling."

Onder meer in buurlanden Nederland, Duitsland, Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk is het al lang normaal dat je geld in winkels kan pinnen. In Nederland zijn er bijvoorbeeld meer dan 1.500 private geldautomaten. In Duitsland zo’n 26.000, dat is in bijna één op de tien winkels. In Frankrijk vind je 25.000 automaten, dat is in ruim één op de twintig zaken. “Als 5 procent van de 75.000 retailers is België een machine zou plaatsen, is dat goed voor 3.750 extra automaten, of bijna een verdubbeling van het huidige aantal”, aldus nog Ardies.

Met het verdwijnen van bankkantoren en -automaten hebben trouwens ook de handelaars zelf het steeds moeilijker om aan wisselgeld te geraken of om hun bankbriefjes veilig te storten. Met een geldautomaat in de zaak kan dat makkelijk en veilig, stelt Unizo. Nu moeten cash ontvangsten eerst in een kluis, en na sluitingstijd via de weg naar de bank. “Met automaten in de winkels kom je in één klap tegemoet aan zowel de vraag van de consument als van de winkelier”, aldus nog Van Assche.

Bron: Het Laatste Nieuws