Werk aan de winkel

De leegstand van handelspanden in de dorpskernen wordt alsmaar groter. In 2008 stonden 5,4% van de handelspanden leeg, in 2014 was dat gestegen naar 8,4% en vorig jaar tikte het al af op 9,7%. Het gaat daarbij overigens niet alleen om winkels, maar ook om panden voor horeca, diensten, cultuur en ontspanning. 

De toenemende leegstand volgde op de terugloop van het aantal winkels. In 2008 werden er nog 54.278 geteld. Vorig jaar nog maar 45.301. 

Ondanks die groeiende leegstand en het dalend aantal winkels kwam er wél steeds meer winkelvloeroppervlakte bij. In 2008 was er 11,6 miljoen vierkante meter beschikbaar voor de handel, in 2014 was dat 13,1 miljoen vierkante meter en in 2019 13,3 miljoen vierkante meter.

De daling van het aantal winkels hangt ook samen met een veranderd consumentengedrag. Steeds meer mensen kopen hun spullen online. Al zorgt de coronacrisis momenteel wel voor een herontdekking van het lokaal kopen. 

Vlaams minister van Economie Hilde Crevits wil het zogenaamde ‘winkelhieren’ aangrijpen om het plaatselijke middenstandsleven nieuw leven in te blazen. Ze werkte daarvoor samen met de handelsverenigingen het plan 'Werk aan de Winkel' uit, dat ze vandaag voorlegt aan het parlement. 

Ze trekt daarvoor meteen ook 25 miljoen euro belastinggeld uit, afkomstig van het Vlaams relanceplan. 

Crevits hoopt op een vernieuwing van de winkelstraten, onder meer via het lanceren van nieuwe concepten. Zo denkt ze bijvoorbeeld aan een wisselwinkel, een pand waarin een starter tijdelijk een ruimte tegen een lage prijs kan huren om te bekijken of zijn ideeën aanslaan. Is dat het geval, dan verhuist hij naar een gewone winkel en maakt hij plaats voor een opvolger.

Centraal in het plan staat de responsabilisering van de lokale besturen. Voor hen komt er een investeringsprogramma om verloederde sites aan te kopen en om te vormen. Daarbij moet datagedreven worden gewerkt met een retail dashboard, waarin permanent wordt bijgehouden welke winkels het goed doen en welke niet. 

Daarnaast wil Crevits de regelgeving bijsturen. Ze denkt daarvoor in de eerste plaats aan het Decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid. Lacunes moeten worden opgespoord en weggewerkt, aldus de minister. 

Om de gemeentebesturen te inspireren, loopt er ook een reeks online sessies, die dit voorjaar nog moeten uitmonden in een winkeltop en in een platform 'Bruisende Buurten', die niet alleen inzetten op winkelen, maar ook op beleving.