Vroeger alomtegenwoordig, nu met uitsterven bedreigd: de lokale kruidenier

Al 31 jaar snijdt Mieke Peltijn schelletjes hesp voor groot en klein uit Hansbeke. Het levert haar Miekes Superetje de titel van Buurtsuper van 2023 op, al behoort ze tot een uitstervend ras. 'Hopelijk is er iemand zo zot als ik om het hier over te nemen, zodat ik ook nog een winkel om de hoek heb wanneer ik oud ben.'

'Ik ben van carrière geswitcht, ik ben fotomodel tegenwoordig." Mieke Peltijn (52) heeft een stevige blos op de wangen terwijl ze haar aandacht verdeelt over haar vaste klanten deze zondagochtend, de aangewaaide fotograaf en journalist, en niet te vergeten: de snijmachine waarmee ze een beenham vakkundig tot boterhambeleg verwerkt.

De rode wangen zijn het resultaat van een flinke portie ongemak voor zoveel aandacht, vermengd met minstens evenveel trots. Miekes Superetje kwam vrijdag namelijk als winnaar uit de bus in de verkiezing van Buurtsuper van het jaar in de categorie 'onafhankelijk'. Een eer waar haar klanten al bijna net zo blij mee zijn als Mieke zelf.

"Ik koop nergens anders. Drie à vier keer per week kom ik naar Mieke. Dat is niet gewoon uit gemak, het is uit principe. Ik vind dat je de lokale economie moet steunen. Ga je dat zeker opschrijven, hoe belangrijk dat is?" Dat Serge daarmee ook voor eigen winkel pleit, geeft hij meteen toe: hij is de plaatselijke visboer, zaakvoerder van 'Santé, gezond met vis'.

Marie-Paul Moens komt zelfs speciaal uit Aalter, tien kilometer met de fiets. Omdat Mieke voor haar een winkeltas vult met producten die bijna gaan vervallen, tegen verlaagde prijs. En voor de glimlach. "Natuurlijk heb ik supermarkten dichterbij. Maar daar ligt alles in pakjes in een frigo, daar doet niemand een klapje met u."

Ontdek alle winnaars van onze Buurtsuper van het jaar verkiezing via onderstaand artikel. Lees verder onder het artikel. 

Dat laatste is precies waarom Buurtsuper.be, een sectororganisatie van Unizo, de verkiezing jaarlijks organiseert, zegt gedelegeerd bestuurder Luc Ardies. "Buurtwinkels zijn essentieel voor ons sociale weefsel. We hebben dat wel geleerd tijdens corona. Nu ons leven weer zijn normale gang gaat, is het belangrijk om dat te blijven benadrukken."

Ardies vreest namelijk het toekomstbeeld zoals dat vandaag in heel wat Franse dorpen al realiteit is: een winkelloze woestijn. "Dat zijn gemeenten waar op slag de dynamiek uit verdwijnt. En wat krijg je dan, volgens onderzoek? Een onpersoonlijke maatschappij, waar de verzuring in toeneemt."

Want Miekes Superetje mag vandaag dan nog wel floreren, de buurtsupers staan wel degelijk onder druk. Tussen de 1.000 en de 1.200 zijn er nog in Vlaanderen. Ruim 90 procent daarvan zijn winkels die opereren onder de vlag van grote spelers als Spar, Delhaize of Carrefour. De echt onafhankelijke kruideniers, dat zijn er nog enkele tientallen, honderd misschien.

"Tot de jaren zestig was de lokale kruidenier de dominante vorm van distributie", legt professor retail management Gino Van Ossel (Vlerick Business School) uit. "Vandaag is dat iets uit het verleden. Het aantal migrantenwinkels in steden neemt wel sterk toe, maar die hebben een specifieker publiek. Onafhankelijke kruideniers zoals vroeger, ze zijn met uitsterven bedreigd."

Bron: De Morgen - 6/11/23 - Beeld: Elisa Maenhout