Nieuwe franchisewet beschermt zelfstandige supermarkten tegen onevenwichtige contracten

De nieuwe franchisewet voorziet dat volgende bedingen in contracten zondermeer als onrechtmatig worden beschouwd:

- Bedingen die ertoe strekken de franchisenemer of zelfstandige supermarktuitbater de mogelijkheid tot schadeloosstelling te ontzeggen of het recht om zich bij derden te kunnen bevoorraden te ontzeggen of ongepast te beperken, indien de franchisegever de levering van goederen en diensten niet of gebrekkig naleeft.

Buurtsuper.be: “Dit is een belangrijke bepaling, vermits de afgelopen jaren verschillende centrales in gebreke bleven met betrekking tot de belevering van goederen. Nieuwe contracten vrijwaarden de franchisegever om de handelsgoederen tijdig en correct te leveren. Indien de franchisegever overmacht inroept (bij stakingen, enz.), dan hebben franchisenemers bovendien en dankzij het KB de vrijheid om hun producten elders aan te kopen."

- (Combinaties van) bedingen die ertoe strekken de franchisenemer of zelfstandige supermarktuitbater meer dan de helft van de kosten te laten dragen die voortvloeien uit de verwezenlijking en de uitvoering van de promotieacties die door de franchisegever worden opgelegd. 

Buurtsuper.be: “Nieuwe franchisecontracten leggen maximum verkoopprijzen op, een vast af te nemen assortiment en verplicht te volgen promoties. Dit maakt dat de rendabiliteit van de franchisenemer op de helling komt te staan. De jaarlijkse rendabiliteitsanalyses van Buurtsuper.be wijzen uit dat de winstmarges van zelfstandige supermarkten hierdoor systematisch worden uitgehold. De nieuwe wetgeving verplicht nu dat franchisegevers bij opgelegde promotieacties minstens de helft van de kosten hiervan moeten dragen. Met dezelfde doelstelling, met name franchisenemers beschermen tegen financiële risico’s, zijn franchisegever bovendien verplicht om, in het kader van de wet op de precontractuele informatie, aan franchisenemers een raming van de exploitatierekening voor te leggen voor een periode van minimaal drie jaar."

- Bedingen die het recht van de franchisenemer beperken om bij het einde van de franchisesamenwerking onderhandelingen aan te vatten tijdens opzegtermijn of de termijn van een niet concurrentiebeding. 

Buurtsuper.be: "Dit soort van bedingen beperken de vrijheid van franchisenemers om aan het einde van de samenwerking de nodige voorbereidingen te treffen teneinde over te stappen naar een andere franchisegever of supermarktgroepering. Buurtsuper.be betreurt niettemin dat niet-concurrentiebedingen op zich nog altijd worden toegelaten. Supermarktuitbaters die eigenaar zijn van hun handelsgebouw worden op die manier nog steeds beroofd van de mogelijkheid om hun handelsgoed tengelde te maken. Iets wat volgens Buurtsuper.be deel uitmaakt van het fundamenteel recht op ondernemen. De vereniging hoopt dat de volgende regering hier eindelijk werk van maakt en zo de principes van de vrije concurrentie respecteert."

- Bedingen die enkel de rechter van de zetel van de franchisegever bevoegd verklaren om zich uit te spreken over een geschil.

Buurtsuper.be vindt het logisch, dat net zoals bij de huurwetgeving, procedures moeten kunnen worden gevoerd door de rechtbank waar de handelsactiviteit wordt uitgevoerd.  
 

Vervolgens zijn er een reeks bedingen die door het KB als onrechtmatig beschouwt, tenzij de franchisegever het tegenbewijs kan leveren:

- Bedingen die een forfaitaire waardering van het handelsfonds bepalen in de gevallen de franchisegever dat wil overnemen van de franchisenemer, tenzij die waarde beantwoordt aan wat de franchisenemer onder normale omstandigheden hiervoor zou krijgen.

Buurtsuper.be: "We vinden dat a priori waardebepalingen van een handelsfonds en -gebouw indruisen tegen de vrije markt. Supermarktuitbaters hebben zelf de investeringen moeten doen om het handelsfonds voldoende aantrekkelijk te houden en moeten die kosten bij een eventuele verkoop aan de franchisegever kunnen recupereren."

- Bedingen die de franchisenemer verbindt tot uitbating van een onderneming die minstens twaalf maanden structureel verlieslatend is, zonder te voorzien in een opzegtermijn van maximum vier maanden voor de persoon die het recht verkrijgt, zonder bijkomende vergoeding.

Buurtsuper.be: "We stellen soms vast dat franchisenemers, spijts een niet rendabele exploitatie, noodgedwongen hun contractuele termijn moeten uitdoen. Hierdoor kunnen de kosten voor de franchisenemer verder oplopen. Als een exploitatie verlieslatend is, dan moet die op korte termijn kunnen gestaakt worden." 

- Bedingen die de franchisegever het recht geven om de commerciële samenwerking te beëindigen met toepassing van een uitdrukkelijk ontbindend beding. 

Buurtsuper.be: "We stellen te vaak vast dat de samenwerking met franchisenemers door franchisegevers prompt wordt stopgezet, indien ze tekortkomen ten aanzien van bepaalde contractuele verplichtingen. Het KB verplicht nu de franchisegevers om zo’n stopzetting uitvoerig te verantwoorden en de franchisenemer in staat stellen om tekortkomingen recht te zetten."