"Belgische voeding staat hoog aangeschreven"

Eerst even terug in de tijd. Hoe ben je in deze functie bij Fevia terechtgekomen?

Bart Buysse: “Ik studeerde rechten en notariaat en ben na mijn studies voor de minister van Gelijke Kansen gaan werken. Op het einde vanhaar ambtstermijn werd de cel Gelijke Kansen in de administratie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg ondergebracht. Na vier jaar stapte ik over naar de dienst Arbeidsreglementering. Zo ben ik uiteindelijk elf jaar ambtenaar geweest, altijd in de  thematiek rond hr en arbeidsrecht."

"Tijdens vertegenwoordigingen bij de Internationale Arbeidsorganisatie in Genève kwam ik in contact met mensen van het VBO, de grootste werkgeversorganisatie van ons land. Daar heb ik toen nog eens veertien jaar gewerkt. In 2012 werd ik er directeur-generaal. In 2018 lonkte een nieuwe uitdaging om mijn horizon te verbreden en werd ik CEO bij Fevia.”

Wat sprak je aan bij Fevia?

Bart Buysse: “Fevia is een organisatie die zich inzet voor de producenten in de voedingsindustrie. Jaren geleden was dat nog onder de naam LVN, de levensmiddelennijverheid, met alleen sectorfederaties als leden. Tegenwoordig hebben we een hybride model, waarbij ook meer dan 700 individuele bedrijven rechtstreeks lid zijn."

"Ik vind het mooi dat Fevia proactief is, initiatief neemt en dicht bij het terrein en de ondernemer staat. We volgen de wetgeving en evoluties op en zetten die om in concrete adviezen en acties rond bijvoorbeeld concurrentiekracht, duurzaamheid, voedingsbeleid en -veiligheid, en werk en talent."

"Wist je dat de voedselindustrie de grootste industriële sector van het land is, met meer dan 80 miljard euro aan jaarlijkse omzet? Ze speelt als centrale schakel in de agrovoedingsketen een cruciale rol. Toen ik bij Fevia aan boord kwam, hebben we een strategische oefening gedaan en de vraag gesteld: waar beweegt Fevia naartoe? We hebben onze visie uiteindelijk samengevat in drie kernwoorden: lead, care, grow."

"We willen groei bevorderen, vooruitgang stimuleren, zorg dragen voor onze ondernemingen, maar ook voor de consument en de maatschappij, en vooroplopen in meerdere domeinen, met name in het streven naar duurzaamheid. Die visie hebben we in 2021 omgezet in een duurzaamheidsroadmap voor de hele sector.”

Dat laatste betreft ook lokaal produceren en consumeren. VLAM kwam bijvoorbeeld met de campagne ‘Lekker van bij ons’.  Hoe kijkt Fevia daar tegenaan?

Bart Buysse: “Het lokale aspect en de lokale verankering vinden we zeker belangrijk. We werken dan ook vaak met VLAM samen. Het verschil zit hem vooral in het feit dat VLAM zich richt op bepaalde sectoren, vaak dichter bij de landbouw, terwijl Fevia de volledige voedingsindustrie promoot met haar merk Food.be – Small country. Great food."

"Via een website zetten we zo ruim 1.400 Belgische producenten van voeding en dranken in de kijker. Je kunt daar in een uitgebreide database zoeken naar productcategorieën en ontdekken welke ondernemingen die producten maken. Dit maakt het makkelijk voor zowel nationale als internationale afnemers om Belgische lekkernijen te vinden."

Natuurlijk is niet elk ingrediënt van Belgische oorsprong, dat claimen we ook zeker niet. Cacao komt nog altijd niet van onze bodem. Maar het zijn de knowhow en de verwerkingsprocessen hier die het Belgisch maken. Belgische voedingsproducten staan hoog aangeschreven.”

Zien jullie meer bewustwording ontstaan rond lokale voeding?

Bart Buysse: “Het is vanzelfsprekend dat consumenten zich richten op de prijs. Maar dat is niet het enige wat telt. We proberen hen bewust te maken van de kwaliteit van onze lokale producten. Die zijn lekker, evenwichtig, steeds duurzamer geproduceerd en vergen heel wat inspanningen van producenten. Met de recente boerenprotesten in het achterhoofd is het belangrijk dat we onze voedingsproductie en -voorziening hier blijven waarborgen. De voedingsgrondstoffen die onze bedrijven voor hun producten nodig hebben, zowel voor de binnenlandse markt als voor de export, komen namelijk voor 64% van Belgische bodem. "

"We hebben de landbouw hard nodig en omgekeerd. En dat zal in de toekomst niet anders zijn. Met de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne werd opeens pijnlijk duidelijk wat er gebeurt als we voor broodnodige voorzieningen, zoals grondstoffen en energie, afhankelijk zijn van andere landen.”

Speelt de duurzaamheidsgedachte daar ook een rol in?

Bart Buysse: “Omdat meer en meer bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus opnemen, met aandacht voor mens, milieu en klimaat, zien we dat er anders met sourcing wordt omgegaan dan vroeger. Dat juichen we bij Fevia alleen maar toe. In onze roadmap berust duurzaamheid binnen de voedingsindustrie op vier pijlers: het vertrouwen van de consument behouden, bijdragen aan  de groene transitie, zorgen voor toekomst-bestendige loopbanen en samen waarde creëren."

"We maken dit behapbaar voor onze sector, want het gaat veel verder dan enkel een aantal groene maatregelen toepassen. We ontwikkelden een aantal wegwijzers om ondernemers daar bewust van te maken en hen te ondersteunen. Denk maar aan onze CSDDD-wegwijzer, de wegwijzer Eerlijke Handelsrelaties en de Energie-wegwijzer.”

Mede door het boerenprotest is er meer aandacht gekomen voor het voorstel van Buurtsuper.be om een rem te zetten op de stuntpromoties van grote supermarkten wanneer het om versproducten gaat. Hoe zien jullie dat?

Bart Buysse: “Promoties op zich zijn een normaal, commercieel gegeven. Maar de buitensporige promoties van de grote retail-ketens geven de consument het idee dat die lage prijzen normaal zijn. Voedingsproducenten investeren veel om heerlijke, kwalitatieve, duurzame voeding te maken, maar halen daar te beperkte marges uit. Onze bedrijven betalen graag een correcte prijs aan de landbouwers, maar moeten die samen met hun andere kosten kunnen doorrekenen aan de retail."

"En daar wringt het schoentje. De grote supermarkten drukken hard op de prijs. Ze laten producenten ook vaak zelf voor promoties betalen. Op die manier maken ze het de producenten, maar ook kleine retailers zoals de buurtsupers, heel moeilijk. We zouden de promoperiode, het volume of de korting binnen bepaalde grenzen kunnen houden, niet alleen voor versproducten maar voor alle voeding en dranken, zodat de druk niet verlegd wordt naar andere soorten producten.”

Welke oplossingen zouden deze strijd rond marges kunnen doorbreken? 

Bart Buysse: “We zien dat kleinere supermarkten en de horeca meer flexibiliteit tonen richting de producent en zijn prijzen. Dat is fijn. Maar wat er tussen de grote supermarkten gebeurt, mag je gerust een oorlog noemen. In Nederland speelde er zich al een prijzenoorlog af, waardoor er maar een beperkt aantal retailers overbleef. In België zijn er door de jaren heen heel wat ketens vanuit de buurlanden binnengeslopen én zijn we als producenten minder goed beschermd tegen oneerlijke handelspraktijken."

Die hevige concurrentiestrijd zet de hele keten onder druk en uiteindelijk komt de factuur bij de voedingsbedrijven en de landbouwers terecht. Fevia ijvert dus voor een betere bescherming van de Belgische producenten. Dat zorgt voor meer evenwicht in de keten en bijgevolg ook voor betere prijsafspraken en afspraken over promoties. Dat kader moet de overheid scheppen."  

"Zij heeft veel hefbomen in handen. De overheid kan ook werken op de hoge loon- en energiekost en de fiscaliteit, die mee de prijs van onze voeding bepalen. En ze kan ook mee de consument sensibiliseren. Ik denk dat de sector vooral nood heeft aan ademruimte. Het wordt tijd dat we voeding opnieuw naar waarde schatten.”