Supermarkt De Spar: een bescheiden wereldspeler die in Nederland een opvallende opleving doormaakt

Wie echter dacht dat die tijd voorgoed achter ons ligt, heeft het mis. Want de kleine super leeft weer eendrachtig op en het is de SPAR die de toon zet met liefst vijf kleine supermarkt-formats: buurt (kleine supers in dorpen en wijken), city (binnensteden), enjoy (campings en vakantieparken), university (universiteitscampussen) en express. Vooral met die laatste formule, mini-markten op Texaco en ESSO tankstations, groeit SPAR als kool. Het bedrijf opent op dit moment twee van die express-winkels per week.

“Vorig jaar hebben we 98 winkels met die formule geopend en dit jaar komen er nog eens 70 kleine supers op tankstations bij”, zegt John van der Ent, algemeen directeur van SPAR Nederland. Ook de luxe gemakssupers in stedelijke gebieden doen het goed. In 2010 verscheen aan de Glashaven in Rotterdam de eerste SPAR City. Uiteindelijk ziet het bedrijf ruimte voor honderd stadswinkels.

SPAR is eigendom van het beursgenoteerde Sligro (45 procent), Plus Holding (45 procent) en de ondernemers, die de overige 10 procent in een eigen holding vertegenwoordigen. Die ondernemers runnen de winkels zelfstandig, waarbij ze gebruik maken van de collectieve logistiek en inkoopkracht van SPAR, dat het Nederlandse hoofdkantoor en distributiecentrum in Waalwijk heeft staan.

SPAR-formule
Van der Ent: “Het is franchising, alleen wij geven de ondernemers een grotere rol, bijvoorbeeld over het assortiment dat ze willen voeren. Omdat onze winkels in wijken en buurten staan, hebben de ondernemers ook een sociale functie. Ze herkennen eerder eenzaamheid en spelen daarop in door bijvoorbeeld een koffietafel midden in de winkel neer te zetten. Daar zit niet per se een commercieel belang achter.”

Wie een SPAR-formule wil exploiteren, komt alleen door de selectie als hij of zij een sociaal-maatschappelijke antenne heeft. Van der Ent: “Wij noemen onze ondernemers niet voor niets ambassadeurs en soms zelfs burgemeesters.”

Die lokale rol vervult het supermarktbedrijf niet alleen in Achterveld of Zaandijk, maar wereldwijd, van Londen tot Canberra. Zelfs in Zimbabwe en Qatar zit een winkel met het spar-logo. Met zo'n 13.000 winkels in 48 landen is het in Zoetermeer opgerichte SPAR ( door Adriaan van Well, in 1932) doodleuk een van de grootste foodretailers van de hele wereld, met een totale jaaromzet van zo'n 40 miljard euro.

“De Spar is een onderschat fenomeen, het paradepaardje achter de coulissen van de Nederlandse retail”, zegt Marieke van Helvoort-Segerink. “Dat komt omdat de opzet totaal anders is dan bij andere bedrijven. SPAR is ontstaan vanuit samenwerkende groothandelsbedrijven waarbij ondernemers de formule als een vrijwillig filiaalbedrijf voeren. Ze kunnen dus in alle vrijheid meeliften op inkoopvoordeel.”

Opgebloeid
Van Helvoort-Segerink schreef samen met Ton Vermeulen het boek ‘75 jaar SPAR; van Zegwaart tot Beijing’. Dat Spar niet zo snel wordt gezien als Hollands fenomeen, zoals dat wel het geval is bij Albert Heijn of Hema, komt door die eigenmachtige rol voor de supermarktchefs, denkt Van Helvoort-Segerink: “Het is een beweging, een entiteit onder één vlag. Maar je hebt geen loket SPAR.”

Dat het merk door de jaren heen relatief weinig media-aandacht genereerde, betekent niet dat er nooit iets aan de hand was met het concern. John van der Ent: “Het is niet altijd florissant geweest. Zeven, acht jaar geleden zaten we nog in de knel tussen al het supermarktgeweld.”

Van Helvoort-Segerink: “Vanaf de oprichting in 1932 ging het goed. De mensen zeiden toen wel eens grappend: Door Eendrachtig Samenwerken Profiteert Aad Regelmatig - een knipoog naar oprichter Aad van der Well. Maar er waren ook mindere tijden, midden jaren tachtig bijvoorbeeld, toen SPAR in handen kwam van Schuitema. Ook toen SPAR onder Laurus viel, tot aan 2002, ging het niet goed met het bedrijf.”

Dat de supermarktcoöperatie nu weer is opgebloeid komt volgens zowel Van der Ent als Helvoort-Segerink door het accent op het kleinschalige. “Door voor kleine winkels in de buurt te kiezen, kunnen we nu online 95 procent van Nederland bedienen, tot aan de waddeneilanden aan toe. Ik denk dat geen enkele andere supermarkt dat kan zeggen”, vertelt Van der Ent.

Volgens de SPAR-directeur zijn die andere supermarkten ook niet meer automatisch rivaal nummer één. “Bij ons is de concurrent ook Thuisbezorgd.nl of de afhaalchinees. Het gaat tegenwoordig veel meer om de eetmomenten van de klant. Dat zijn tegenwoordig, vijf, zes momenten per dag. Daarom hebben wij ook die vijf formules. Om daar te zijn waar de klant ook is.”

Van Helvoort-Segerink denkt dat vooral de keuze voor de kleine super, als hernieuwd trefpunt in wijk en dorp, een verstandige is geweest: “We willen weer dat buurtgevoel. Wat ooit iets kneuterigs was, dat is nu hun kracht.”

Bron: Trouw.nl